Университети

Глоссарий 
Антрокология
(Anthracology) – тошкўмир қолдиқлари билан шуғулланувчи 
археология. 
Археоботаника 
ёки
палеоботаника
– ёдгорликларда маданий ўсимликлар 
қолдиқларини тадқиқ этувчи археология. 
Археозоология
– ёдгорликларда ҳайвон суяк қолдиқларини ўрганувчи 
археология. 
Археолог
– археология фани билан шуғуллуанувчи олим, қадимшунос. 
Археологик буюмшунослиги
— археологиянинг ҳар бир археологик даврга 
оид буюм ва жиҳозларни ўрганадиган соҳаси. Ҳар бир буюмнинг ўзига хос 
келиб чикиш ва тараққиёт тарихи бор. Ҳозирги кунда ишлатилиб турган 
буюмлар (пичоқ, козон, пиёла, коса) ибтидоий замонлардан бошлаб неча 
босқичларни ўтиб, сўнгги ҳолатида бизга етиб келган. Ҳар бир тарихий давр 
ва босқичнинг буюмлар мажмуаси археология фанида ойдинлашади. Шунинг 

---

62 
учун ҳар бир даврнинг буюм ва жиҳозларини ўрганишда Археологик 
6уюмшунослигининг аҳамияти катта. 
Археологик кузатиш
– археологик жиҳатдан текширилмаган жойларда 
хўжалик ташкилотлари ариқ чиқариш, бино қуриш, ер текислаш ва ҳ.к. 
пайтларида ер тагидаги баъзи моддий маданият ёдгорликлари йўқ бўлиб 
кетмаслиги учун археологларнинг ўша жойларда назорат қилиб туришлари. 
Археологик қазиш
– махсус рухсатнома асосида ёдгорликлар ва маданий 
қатламни тўлиқ ўрганиш имконини берувчи услубга (авваламбор 
стратиграфик услубга) риоя қилинган ҳодда археологик ёдгорликларни 
тадқиқ этиш. Археологик қазиш турли археологик текширишнинг якунловчи 
босқичи бўлиб, унда синаб кўрилган ёдгорлик бошданоёқ батамом қазиб 
текширилади, тугалланган тарихий хулосалар чиқарилади. 
Археологик маданият
– ўзига хос этн. хусусиятлари билан ажралиб 
турадиган муайян даврга ва ҳудудга дойр археологик ёдгорликлар бирлиги. 
Айрим ёки бир қанча белгиларга, хусусан, сопол буюмларнинг шакли, 
нақши, марҳумларни дафн этиш тартиби, меҳнат қуроллари, уй-рўзғор 
анжомлари ва бошқаларга кўра белгиланади. Ёдгорликлар қаердан топилса, 
шу жойнинг номи билан юритилади (масалан, Сополли маданияти).