Университети тарих факультети

7-ЧИЗМА 
 
Бунёдкор ғоялар 
 
 
Озодлик 
Мустақиллик 
Тинчлик
Адолат 
Тенглик 
Ҳамкорлик 
Дўстлик 
Бирдамлик 
Ҳурфикрлик 
Маърифатпарварлик 
Бағрикенглик 
Халқпарварлик 
Ватанпарварлик 
Инсонпарварлик 
 
 
Бунёдкор ғоялар тараққиётга хизмат қилади, 
жамият ва инсонни эзгуликка ундайди. 
 
 
8-ЧИЗМА
ИНСОНИЯТ ТАРИХИ FОЯЛАР ТАРИХИДИР 
 
Fоя - инсон тафаккури маҳсули 
 
Бунёдкор ғоялар 
 
Вайронкор ғоялар 
 
 
 
халқпарварлик, 
тинчлик, озодлик, 
ҳурфикрлилик, 
дўстлик, биродарлик, 
тенглик, бағрикенглик, 
тараққиёт ва ҳ.к. 
 
ақидапарастлик, диний 
фанатизм, терроризм, 
босқинчилик, фашизм, 
шовинизм, 
жаҳолатпарастлик, 
большевизм ва ҳ.к. 

---

24 
Масалан, А.Македонскийнинг устози, ўзининг бу жаҳонгир шогирди 
Осиёни маҳв этгач, унга юборилган «Авесто» китобини чуқур ўрганган 
Юнон файласуфи ва қомусий олими Арасту (Аристотель, мил. ав. 384-322 
йй.) ўз ғоявий қарашларида устози Афлотун (Платон, мил. ав. 427-348 йй.) 
ғояларини бойитди ва унга муҳим ўзгартишлар киритди. У жамиятда бўлиб 
ўтаётган барча воқеликлар табиатга хос деб билади. Бу билан жамиятни 
тубдан ўзгартириш ғояларига қарши чиқади ва жамият ривожи табиий 
жараёнлар тарзида кечиши керак, деб ҳисоблайди. 
Суқротнинг шогирди Афлотун эса ғоялар умумий тушунчалар 
сифатида одам ақлига боғлиқ эмас, балки у илоҳий тушунчалар деб 
изоҳлаган эди. Унинг асосий ғояси - эзгулик ёки ягоналик эди. Бунда олий 
ғоя кўпинча худога тенглаштирилади.
Хитой ва ҳинд мутафаккирларининг жамият ривожи ҳақидаги 
қарашлари ва бунёдкорлик ғоялари ҳам Осиёнинг «шарқона» маънавиятида 
ўзига хос ўрин тутади. Жумладан, буюк Хитой мутафаккири Конфуций (мил.