Universiteti tabiiy fanlar kafedrasi

Ammiak bilan zaharlanish.
Ammiak bilan zaharlanish gazsimon yoki suvli ko‘rinishdagi birikmalari bilan yuz byerishi mumkin. Nashatir spirtining 25-50 ml o‘limga olib keluvchi miqdor bo‘lib hisoblanadi. Oz miqdordagi ammiakni hidlagan vaqtda yuqori nafas yo‘llari shilliq pardalarining ta’sirlanishiga va nafas-yurak-tomir markazining qo‘zg‘alishiga, nafasning tezlashishiga va artyerial qon bosimining ortishiga sabab bo‘lishi mumkin. Ammiakning bu xususiyati hushdan ketishlarda va alkogoldan zaharlanishlarda foyda beradi.
Engil zaharlanish tumov, tomoqda qichishish va og‘riq, ovozning bo‘g‘ilishi, so‘lak oqishi, yuqori nafas yo‘llari shilliq pardalarining qizarishi bilan xarakterlanadi.
Og‘ir zaharlanishlarda qo‘shimcha ko‘krak qafasida siqilish, og‘riq, xurujsimon balg‘amli yo‘tal, bo‘g‘ilish, kuchli qo‘zg‘alish, bosh og‘rig‘i, qorin og‘rig‘i, qayd qilish, pulsning tezlashishi, siydikning to‘xtashi kuzatiladi. Reflektor spazm, hiqildoqning kuyishi va shishi oqibatida asfiksiya yuz byerishi mumkin. Tyeri va ko‘zlarning shillik pardalariga tushganda shox pardaning kuyishi va xiralashishi keyinchalik ko‘rishning pasayishiga olib kelishi mumkin. Ichga ketganda halqumda, qizil o‘ngachda, oshqozonda kuchli og‘riqlar paydo bo‘ladi, qon bilan qayd qilish, tumov, yo‘tal, ko‘zdan yosh oqishi, taxikardiya, oyoqlarning falaji va kollaps rivojlanadi.
Birinchi tibbiy yordam.

1. 
   Zararlanganni shikastlanish o’chog’idan zudlik bilan evakuatsiya qilish;
   
2. 
   Jabrlanganlarni toza havoga olib chiqish, tinchlikni ta’minlash;
   
3. 
   Borjom va sutga ichimlik sodasini solib ichirich;
   
4. 
   Tomoqning spazmlari kuzatilsa, bo’yinga isitgich qo’yish va issiq suvdan
   

ingalyatsiya olish;

5. 
   Teri shikastlanganda suv yoki bor yok limon kislotasi yeritmasi bilan yaxshilab
   

yuvib tashlash.

6. 
   Albutsinni ko’zlarga, iliq zaytun yoki shaftoli moyini burunga tomizish kerak
   
7. 
   Sun’iy nafas berish mumkin emas.