Университети кимё – технология факультети


АЗКАМАР ГИЛИНИНГ КИСЛОТАЛАРДА ЭРУВЧАНЛИГИ ВА



Download 56,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/291
Sana18.03.2022
Hajmi56,03 Mb.
#500503
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   291
Bog'liq
Сборник общий с титулом 2021 279-bet

АЗКАМАР ГИЛИНИНГ КИСЛОТАЛАРДА ЭРУВЧАНЛИГИ ВА 
ЭРИТМАЛАРИ ТАРКИБИНИ ЎРГАНИШ 
Икромов У.Ғ., Авезов Қ.Ғ., Ганиев Б.Ш.,. Мардонов Ў.М 
Бухоро давлат университети 
Маълумки маҳаллий бентонит ва гиллар мамлакатимизнинг турли 
ишлаб чиқариш соҳаларида асосий ва қўшимча хомашё, адсорбент ва 
фильтрловчи моддалар, лак-буёқ саноатида турли пигментлар ва қатор бошқа 
мақсадларда кенг қўлланилаяпти. Шундай кенг истиқболга эга табиий 
ноорганик хомашёлар қаторига Бухоро вилояти ҳудудидаги ўзига хос қизил-
қўнғир тусли «Азкамар» гил-тупроғи кириши тўғрисида фикрлар илгари 
сурилапти. Унинг таркибида Si, К, Na,Mg, Ca, Al, Fe, Sn ва уларга нисбатан 
кам миқдорда B, P,Cu, Cr, Ti, Mn, Be, Ag элементларининг оксид ёки тузлари 
мавжудлиги маълум.


111
Мазкур ишда «Азкамар» гил-тупроғининг кислотали муҳитда 
эрувчанлиги ва олинган кислотали эритмасининг таркибини ўрганиш 
мақсадида олиб борилган дастлабки тажриба тадқиқотлари натижалари баён 
этилади. Ушбу гилнинг эрувчанлигини ўрганиш учун кислотали эритувчилар 
сифатида 60% ли HNO
3
ва 32% ли HCl эритмалари танланди. Ҳар бирининг 
массаси 20 г дан бўлган, юқори даражада майдаланган 2 та қизил-кўнғир 
рангли гил намуналари олинди.
1-Намуна 60 мл 60% ли HNO

эритмаси билан Қ:С=1:3 нисбатда 
эритилди. Қизил рангли суспензия тулиқ эриши учун 70-80
о
С да 2 соат 
давомида аралаш-тириб турилди, кейин совутилиб, қаттиқ ва суюқ фазалар 
фильтрлаб ажратилиб, ювиб олинди. Чўкмани ювиб олиш жараёнида қизил 
рангли қолдиқ атрофи ва юзасида кам миқдорда оқ рангли чўкма ҳосил 
бўлиши кузатилиб, эритма оч-сариқ, ажратиб олинган қаттиқ қолдиқ оч-
қизилқўнгир рангга эга бўлди. Эримай қолган қаттиқ қолдиқ массаси 13,48 г 
(67,4%) ни, эриган намуна массаси 6,52г (32,6%) ни ташкил этди. 
2-Намуна 60 мл (20 мл 60%ли HNO
3
+40 мл 32%ли HCl) кислоталар 
аралашмасида Қ:С=1:3 нисбатда эритилди. Ҳосил бўлган қизил рангли 
суспен-зия максимал тўлиқ эриши учун 70-80
о
С да 2 соат давомида 
аралаштириб турилди, кейин совутилиб, қаттиқ фаза фильтрлаб ажратилиб, 
ювиб олинди. Эриш давомида суспензиянинг қизил-қўнгир ранги вақт ўтиши 
давомида кучсизланиб аввал кулранг, кейин оқ хира рангга, эритма тўқ 
лимон рангига кирди. Эритмани фильтрлашгача эритмадаги чўкма ҳажми 1-
намунадагига нисбатан кам эди, лекин совутиш жараёнида оқ-хира рангли 
чўкма ҳосил бўлиши кучайиб, ювиб олиш жараёнида оқ-хира рангли қолдиқ 
юзасида мўл оқ рангли чўкма ҳосил бўлиши кузатилди. Қаттиқ қолдиқнинг 
массаси 14,61 г (73,05%) ни, эриган намуна массаси 5,39 г (26,95%) ни 
ташкил этди. 
Эритмалар таркибидаги элементлар миқдори «Quantima» Индуктив 
плаз-мали оптик-эмиссион спектрометри (Австралия, GBC Scientifiс 
Equipment PTY Ltd), λ=180-800 нм интервалида, «AccuStandard»(АҚШ) 
стандарт эритмаларидан фойдаланиб аниқланди. Тахлил натижалари 
куйидаги жадвалларда келтирилган. 

Download 56,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   291




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish