Universiteti iqtisodiyot fakulteti

Ma’lumotlar bazasiga MBBT kirish usuliga ko’ra 
Fayl-server MBBT. Fayl-server MBBT da ma’lumotlar fayllari markazlashgan 
holda MBBT fayl serverida joylashadi.
Ma’lumotlar bazasi mexanizmi har bir mijoz kompyuterida joylashgan.
Ma’lumotlarga mahalliy tarmoq orqali kirish mumkin.
Mijoz-server MBBT
(
Клиент-серверные СУБД
).
Bunday MBBT mijoz qismi (amaliy dasturning bir qismi) va MBBT serveridan 
iborat.
Mijoz-server DBM, fayl-server DBM dan farqli о‘laroq, foydalanuvchilar о‘rtasida 
kirish farqlanishini ta’minlaydi va tarmoq va mijoz mashinalarini kam yuklaydi.
Server mijoz uchun tashqi dastur bо‘lib, agar kerak bо‘lsa, uni boshqasi bilan 
almashtirish mumkin. 
Ma’lumotlar bazasi bosqichlari 
1.
Tahlil va loyihalashtirish. 
2.
Amalga oshirish va amaliyotda qо‘llash. 
Tahlil va loyihalash: 
1.
talablarni shakllantirish va tahlil qilish; 
2.
konseptual loyihalash; 
3.
amalga oshirish 
2. Amalga oshirish va amaliyotda qо‘llash: 
1. MBni amalga oshirish; 
2. Tahlil qilish va qо‘llab-quvvatlash; 
3. Modifikatsiya va moslashtirish. 
Nazorat savollari 
1. MBBT tushunchasi, tasnifi 

---

2. MBBT turlari, tasnifi, afzallik va kamchiliklari 
 
 
3-MA’RUZA:
MA’LUMOTLAR BAZASINI LOYIHALASHTIRISH BOSQICHLARI. 
MA’LUMOTLAR MODELI 
REJA:
2.1
Iyerarxik tizimlar 
2.2
Tarmoqli tizimlar 
Tayanch so’z va iboralar: 
Tizim, iyerarxik, tarmoqli, relyatsion 
3.1. IYERARXIK TIZIMLAR 
IBM firmasining Informatsion Management System (IMS)tizimi (ko‘p 
tarqalgan va taniqli) tipik vakili bo‘ladi. Uning birinchi varianti 1968-yilda paydo 
bo‘lgan. Hozirgacha ko‘pgina ma’lumotlar bazasi u bilan ishlash imkoniyatiga ega. 
Bu MB da yangi texnologiyaga va yangi texnikaga o‘tishda yetarlicha muammolarni 
hal qilishga olib keladi.