Universiteti iqtisodiyot fakulteti

 
NAZORAT SAVOLLARI 
1.
Ma’lumotlar bazasi nima? 
2.
Ma’lumotlar bazasi qanday xossalarga ega bo‘lishi kеrak? 
3.
Axbortli jarayonlarga misollar toping va ularni tushuntirib bеring. 
4.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlarining vazifalari nimalardan 
iborat? 
5.
Ma’lumotlar bazasi fani nimani o‘rganadi? 
6.
Strukturalashtirilgan axborotlarga misollar keltiring. 
7.
MBBT funksiyalari tarkibiga tushuntirish bering. 
8.
MB ni tranzaksiya bilan boshqarish nima? 
2-MA’RUZA: 
MA’LUMOTLAR BAZASINI
BOSHQARISH TIZIMI (MBBT) 
Reja: 
2.1. MBBT tushunchasi, tasnifi 
2.2. MBBT turlari, tasnifi, afzallik va kamchiliklari 
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) — bu dasturiy va apparat 
vositalarining murakkab majmui bo‘lib, ular yordamida foydalanuvchi ma’lumotlar 
bazasini yaratishi va shu bazadagi ma’lumotlar ustida ish yuritishi mumkin. MBBT 
o‘z maxsus dasturlash tillariga ham ega bo‘lib, bu tillarga buyruqli dasturlash tillari 
1
Sh.Nazirov, A.Ne’matov, R.Qobulov, N.Mardonova “Ma’lumotlar bazasi” 11-bet 

---

deyiladi. MBBTga Oracle, Clipper, Paradox, FoxPro, Access va boshqalarni misol 
kеltirish mumkin. 
MBBT tasnifi 
1. Boshqariladigan ma’lumotlar bazasi turiga kо‘ra. 
2. MBBT arxitekturasi va ma’lumotlarni saqlashni tashkil etish tо‘g‘risida. 
3. Ma’lumotlar bazasiga kirish usuli bilan. 
Boshqariladigan ma’lumotlar bazasi turiga kо‘ra. 
Ierarxik tuzilishga ko’ra – ma’lumotlarning daraxtsimon tuzilishini ta’milaydi 
Xususiyatlari: 
1. Yozuvlar о‘rtasidagi munosabatlar ajdodlar/avlodlar munosabatlari shaklida 
ifodalanadi va har bir yozuvda bitta ota-ona yozuvi mavjud. Bu yо‘naltiruvchi 
yaxlitlikni saqlashga yordam beradi. 
2. Iyerarxik ma’lumotlar bazalari markazlashtirilgan tuzilishga ega, ya’ni 
ma’lumotlar xavfsizligini boshqarish oson.