Universiteti b. A. Bahritdinov s. A. Zokirova

Turkiyadagi Dardanellada Istambulga tutash  Frakiya saqlanib qoldi. Ammo kp 
asrlik  istibdod  o’zining  chuqur jarohatlarini  va  islom  dinining  yangi joylarini 
qoldirdi  (Albaniya,  Yugoslaviya,  Bolgariya,  Kavkaz orti  va Shimoliy  Kavkazda). 
Ular  hanuzgacha  ba’zan  mojarolar  manbaiga  aylanmoqda.
Janubiy Osiyoda  mintaqalarning  shakllananishi jaranyoni  ziga  xos tarzda 
kechgan. Bunday zigaxosliktarixi mintaqadagi odamlaryashash joylari va ijtimoiy 
tuzilmalarni shakllanishiga borib tarqalgan.  Hindiston -  eng  qadimgi va ehtimol, 
dehqonchilik ekinlar paydo blishining eng qulay hududidir. Bu hol yarim orolning 
barvaqt  va  zich  holda  dravidiy  qabilalar  tomonidan  egallanishiga  olib  keldi. 
Keyinchalik  u  Xayber  o’tish joyidan  ko’chmanchilar -  ariylar  eronlilar oltoyliklar 
kirib  kelishi  va  to’planishi joyiga  aylandi.  Hindistonning  ko'p  sonli  elatlari  soni 
qulchilik tizimiga  yaqinlashib  qolganida Yevropa  va  0’rta  Sharq  mamlakatlarida 
blgani  kabi  qul-asirlarni  bosib  olish  muainrnosi  tug’ilmadi:  ishchi  kuchi  ko’p 
edi,  ulami  ishlashga  majburiash  kifoya  qilardi.  Yevropacha  sinfiy  rivojlanishdan 
farqli ravishda bu yerda “osiyocha ishlab chiqarish usuli” paydo bldi: jamiyat bir- 
biridan  qafiy  ajratilgan  nasldan  naslga  tadigan  tabaqalarga  ajratildi  -   oliy 
(braxmanlar)dan tortib quyi  (xarijon) tabaqalarga boTingan  blib,  ular o’ziga xos