Universiteti a. A. Pulatov voleybol nazariyasi va

8 ilova 
Himoya mashqlari 
Siz, ehtimol, eshitgansiz yoki yuqorida tahlil qilingan jamoa mashqlardan 
himoya haqida ma’lum tasavvurga egasiz. Agar sizning jamoangiz himoyasi 
maydonda tezkorlik xususiyatiga ega bo‘lsa, raqib jamoaning ketma – ket hujum 
harakatlariga bardosh beraolmasligi mumkin yoki himoya tizimi izdan chiqishi 
mumkin. 
Har doim raqib to‘p bilan harakatlanganda va siz uni hujumda 
himoyalanayotgan bo‘lsangiz ko‘riladigan birinchi chora – bu to‘siq qo‘yishdir, 
to‘pni qabul qilish ikkinchi chora bo‘ladi. Har bir o‘yinchini maydonda o‘ziga xos 
himoya harakatlari mavjud bo‘ladi va ulardan unumli foydalanishga u ma’suldir. 
Ular qarshi tomonda qaysi hujumchi qachon va qanday hujum qilishni oldindan 
bilishlari lozim. 
To‘siq qo‘yuvchilar o‘ziga muvofiq joylarda (zonalarda) tayyorlanadi, qo‘llari 
tirsakdan qisman bukilgan, turdan elka kengligi oralig‘ida turib sakrashga 
hozirlanadi yoki o‘ng yoki chap tomonga siljishlar mumkin. Ko‘zlar yuqoriga 
qaratiladi va raqibi hujumga to‘p uzatishi kuzatiladi. Uzatiladigan to‘pni 

---

455 
yo‘nalishi, hujumchi qaerdan hujum qiladi, uni harakati va depsinishi aniqlab 
to‘siq qo‘yiladi. 
Siz bu oson deb o‘ylarsiz? Aslo! YAxshi to‘siq qo‘yishda vaqt ham qiluvchi 
ahamiyatga egadir. To‘siq Qo‘yuvchilar hujumchiga nisbatan biroz keyinroq 
sakrashlari zarur. To‘siq qo‘yishda u yoki bu tomonga qadamlab siljish bir tekisda 
amalga oshirilishi lozim. Bunday harakatlarni to‘psiz va to‘p bilan mashqlantirish, 
ayniqsa qo‘l, bilak va panjalar harakatiga e’tibor berishi muhim. 
To‘siq qo‘yishda to‘pni raqib tomonga yoki orqadagi himoyachilarga sekin 
o‘tkazish mumkin. (to‘siq qo‘yishda to‘pni qo‘lga tegishi qabul sifatida 
baxolanmaydi,himoyachi qabul qilishi – bu birinchi to‘p xisoblanadi – buni esda 
saqlang). 
To‘siq qo‘yish harakatini o‘zlashtirishda o‘yinlarga qulaylik yaratish uchun 
quyidagi maslahatlardan foydalaning: