Un va yorma ishlab chiqarishda xomashyo sifatida donning xossalarini o`rganish. Reja

Donning shaffofligi.

Bu ko'rsatkich don endospermi mikrotuzilishining xususiyatlarini ko'rsatadi, u bug’doy, sholi, arpa, javdar va tritikali donlari uchun hisobga olinadi.
Shaffofsimon dondan un tortilganda endosperm oson ajratib olinadi, un esa yuqori nonbop qimmatga ega bo'ladi. Shaffofsimon arpa donidan olingan dursimon va maydalangan yorma tez pishadi, bo'tqasi esa uvalanib ketadigan bo'ladi, yormaning o'zi esa ko'rkam tovar ko'riniShiga ega bo'ladi. Xuddi shu ko'rinish sholi doni uchun ham xos.
Un ishlab chiqarish amaliyotida bug’doy doni uchun shaffoflikning uchta guruhi o'rnatilgan: 40 % gacha, 40 dan 60 % gacha va 60 % dan yuqori. Un tortish uchun tayyorlanadigan aralashmani tuzishda shaffoflikni 50-60 % darajasida ushlab turish tavsiya qilinadi.

8. 
   Donlarning strukturali-mexaniq xossalarini texnologik jarayonlarga ta'siri
   

Donning fizika-mexaniq xossalarini texnologik jarayonlarga ta’siri.
Donning strukturali-mexaniq xossalari material strukturasining xususiyatlarini uning mexaniq ta'sirga ko'rsatadigan reaktsiyasi bilan bog’laydi. Ular donni yanchish, qobig’ini ajratish, yormani qayroqlash jarayonlari, maydalangan mahsulotlarning chiqishi va sifati, bu jarayonlarga ketadigan energiya sarfini aniqlaydi. Un va omuxta em ishlab chiqarishda yanchish jarayoni juda katta energiya sarf qilishni talab etadi. Bu xossalarning asosiy ko'rsatkichlari bo'lib materiallarning mustahkamligi va qattiqligi hisoblanadi; don uchun endospermning mikroqattiqligi aniqlanadi. Don endospermasi va qobig’ini bir-biridan ajratishda ularning mustahkamligini har xil bo'lishini ta'minlash kerak. Bunga gidrotermik ishlov berishning maxsus rejimlarini tanlash bilan erishiladi. Shuning uchun un ishlab chiqarishda gidrotermik ishlov berganda qobiqlarning mustahkamligi oshiriladi, endospermning mustahkamligi kamaytiriladi. Yorma ishlab chiqarishda teskarisi, ya'ni gul qobiqning (yoki meva qobig’ining) mustahkamligi kamaytiriladi, endospermning mustahkamligi oshiriladi. Bu un tortishda endospermni ko'proq maydalanishini, qobiqlarni kamroq maydalanishini ta'minlaydi. Yorma ishlab chiqarishda qobiqlarni maydalanishini, endospermni butun holda saqlanishini ta'minlaydi.
Foydalanilayotgan adabiyotlar

1. 
   Egorov G.A., Mel’nikov E.M., Maksimchuk B.M. Texnologiya muki, krupi, kombikormov. M. Kolos, 1984 g.
   
2. 
   Egorov G.A., Martinenko YA.F., Petrenko T.P. Texnologiya i oborudovanie mukomoknoy, krupyanoy i kombikormovoy promishlennosti. M, MGAPP. 1996 g.