Умурзоқов, А. Тошбоев

Фаннинг объекти – фермер хўжаликлари ва унинг ишлаб чиқаришига бевосита ўз ҳиссасини қўшадиган барча корхоналар фаолиятидир.
«Фермер хўжалиги иқтисодиёти» фанининг мақсади қишлоқ хўжалигида маҳсулот етиштиришни кўпайтириш ва унга хизмат қилувчи тармоқлар ўртасида иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлаш; меҳнат жараёнларини бозор муносабатларида ривожлантириш; меҳнат унумдорлигини ошириш; ер-сув ҳамда асосий воситаларидан самарали фойдаланишдан иборатдир. Фермер хўжаликларининг маҳсулот ишлаб чиқаришини, ижтимоий-иқтисодий фаолиятини ўрганишда қилинадиган таҳлиллар қуйидаги усуллар орқали ифодаланади. Ушбу усуллар ёрдамида ишлаб чиқаришда рўй берадиган ҳодисаларни иқтисодий баҳолайди.

1. 
   Статистик гуруҳлаш усули - ер фондидан рационал фойдаланиш, маҳсулот таннархи, меҳнат ресурслари, меҳнат унумдорлигининг ўсиши, техникалардан рациоал фойдаланиш ва бошқа кўрсаткичларни ўрганади. Бу усул ёрдамида кўрсаткичларнинг таркиби, бир-бирига боғлиқлиги, кўп йиллик ўсиш даражаси, фермер хўжалигини янада ривожлантириш истиқболлари аниқланади.
   
2. 
   Монографик усул - тажриба алмашиш мақсадида хўжаликларнинг умумий ва айрим тармоқларининг фаолиятини, ишлаб чиқариш жараёнларини, ривожланиш истиқболларини аниқлаб беришдан иборат.
   
3. 
   Аналитик ҳисоб усули – фермерлар фаолиятини таҳлил қилиш, фермер хўжаликларининг барча тармоқларини ривожлантириш йўлларини белгилайди.
   
4. 
   Иқтисодий математик усул математик рақамлардир. Фермер хўжалигининг барча ишлаб чиқариш соҳалари бўйича кўрсаткичларини таҳлил қилишда математик рақамлар 3 манбадан олинади:
   

1. 
   бизнес режадан;
   
2. 
   хўжаликнинг йиллик ҳисоботидан;
   
3. 
   меъёрий маълумотлар, технологик карта ва маълумотномалардан.
   

Иқтисодий математик усул бир қанча босқичларга бўлинади. Тайёрлаш, иқтисодий таҳлил, абстрак рақамлар, маълумотлар йиғиш ва уни ўрганиш.

5. 
   Лойиҳа консрукторлик ишлари усули – лойиҳалаштирилган объектлар ва жамлаб бўлмайдиган ҳар хил кўрсаткичларни таҳлил қилишдан иборатдир.
   

Юқоридаги усуллар ёрдамида фермер хўжаликлари ва инвестиция лойиҳалари, хизмат кўрсатувчи тармоқларнинг ишлаб чиқариш фаолияти ҳамда иқтисодий самарадорлиги таҳлил қилиниб, келгусида ривожлантириш истиқболлари белгилаб олинади.
Фермер хўжаликлари мустақил субъект сифатида тенг ҳуқуқли қишлоқ хўжалик корхонаси сифатида фаолият кўрсатмоқда. Фермер хўжаликларини ривожлантиришда ўз ечимини топмаган кўплаб масалалар мавжуддир. Шу мақсадда фермер хўжаликлари бошлиқларининг маълумоти, мутахассислиги ҳамда тадбиркорлик фаолияти таҳлил қилинганда, уларнинг асосий қисми ўрта маълумотли, турли касб эгалари, тадбиркорлик фаолиятини энди бошлаганлардир. Шу сабабли, фаннинг фермер хўжаликларини ривожлантиришдаги аҳамияти, аввало, фермер хўжаликларини ташкил этишнинг иқтисодий, ҳуқуқий ишлаб чиқариш асосларини ўрганиш; ҳукумат томонидан қабул қилинган қонун ва қарорлар; фермер хўжаликларининг халқ хўжалигидаги ўрни ва истиқболлари; ер-сув ресурсларидан; асосий фондлардан фойдаланиш; фермер хўжалигини бошқариш ва меҳнат
унумдорлигини ошириш; моддий-техника ресурслари; инвестиция ва уни амалиётга жалб этиш; маҳсулот ишлаб чиқаришнинг самарадорлик кўрсаткичлари, маҳсулот етиштириш агротехникаси; инфратузилма ва сервис хизматлари кўрсатиш; тежамкор технологиялардан самарали фойдаланиш йўлларини ўргатишдан иборатдир.

4.