Умурзоқов Ў. П., Тошбоев А. Ж., Тошбоев А. А. Фермер хўжалиги

Олдини олиш ва қарши курашда: 1. Агротехник тадбирлар – ўргимчакканага қарши эрта баҳорда дала бетларидаги тут дарахтлари ва увотларга оҳак – олтингугурт қайнатмаси (ИСО) билан ҳамда ўтган йилда ўргимчаккана билан зарарланган майдонларга олтингугурт кукуни билан ишлов бериш, тўлиқ зарарланган ғўза ниҳолларини юлиб олиб, дала ташқарисига кўмиб ташлаш, культваторларга олтингугугурт халтачаларини ўрнатиш зараркунанданинг тарқалиш хавфини камайтиради.
Ўргимчаккана кўллатиб суғорилган, культивация муддатлари ўтказиб юборилган ва ўта чанқатиб қўйилган майдонларда тез тарқалади. Шунинг учун агротехник тадбирларни ўз муддатида ўтказиш лозим.
Об-ҳавонинг қуруқ ва ўта иссиқ бўлиши ҳамда муттасил эсиб турадиган шамоллар ҳам ўргимчаккананинг табий кушандаси хисобланади. Зарарланиш даражасига қараб ҳар гектар майдонга 300-500 донадан олтинкўз личинкаси чиқарилади.
3. Кимёвий усул – ўргимчаккананинг тухумига қарши Ниссоран 0,2 кг/га, тухумлардан ўргимчаккана чиққанда Омайт 1,5л/га, Даргит 1,5 л/га, Узмайт 3кг/га миқдорида кимёвий восита, албатта, барг остига, яъни зараркунанданинг ўзига тегиши шарт.
КЎСАК ҚУРТИ - ғўзанинг энг асосий зараркунандаси ҳисобланади. 3-4 марта авлод беради. Пахтачиликда 2-3 авлоди энг хавфли ҳисобланади. Хар бир капалак 1500-3000 донагача тухум қуйиши мумкин. Шароитга қараб 4-8 кунда тухумдан қурт чиқади. Зараркунанда кўп тарқалган пайтлар пахта ҳосилини 40-50 фоизини нобуд қилади. Кўсак қурти тайёр мева, гул, шона ва тугунчаларни зарарлайди. Бир дона қурт пахтанинг 20 та органини еб тугатади. Тухумдан чиққан ёш қурт аввал шонани, шона тугагач гулни ва катта кўсакларни зарарлайди. Каттиқ зарарланган катта кўсаклар эса кейинчалик чтрийди, ҳар 100 тўп ғўзадан 5тасида қурт бўлганда ҳам ҳар гектар ерда 5 минг дона қурт бўлади. Бу қуртларнинг ҳар бири 20 тадан ҳосил органини зарарласа, бир гектар 100 мингта ҳосил элементи ёки камида 4 центнер ҳосил нобуд бўлади.
Олдини олиш ва қарши курашда: 1. Агротехник тадбирлар – кўсак қуртининг авлодини камайтириш учун экиндан бўшаган майдонларни икки ярусли қилиб, чуқур шудгорлаш, қиш кунларида яҳоб сув бериш йўли била кўсак қуртининг табиатдаги биринчи авлоди кўпайишини олдини олинади. Шахсий таморқалардаги помидор, ғўза, дон майдонлари четларига феромон, ўсув даври давомида ҳар бир гектар майдонга икки донадан феромон тутқичлар ўрнатилади.