Umurtqalilar zoologiyasi

asosiy  ensa 
suyagi, 
ikki yon tomonida bir juft 
yon ensa suyagi 
va ustida 
bitta 
ustki  ensa  suyagi 
bo'ladi.
Eshituv bo'limida eshituv kapsulasini tashkil etadigan quloq 
suyaklari bor, ular zog'ora baliq miya qutisining har tomonida 
to'rttadan  joylashgan.  Miya  qutisining  old  qismidagi  ko'z 
bo'limida  ko'zlararo  to'siqni  hosil  qilishda  ishtirok  etuvchi 
suyakli  baliqlarning  ko'pchiligida  tog'ayligicha  qoladigan 
ponasimon  suyaklar yoki  sfenoidlar yotadi.  Chunonchi:  toq 
asosiy  ponasimon  suyak, 
juft 
qanot-ponasimon  suyak 
va 
juft 
ko‘z-ponasimon  suyak 
boiadi.  Bu  suyaklar  ko'zlararo 
yupqa to'siqqa joylashganligidan ko'p hollarda tajriba vaqtida
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

sinib, buzilib ketadi.  Nihoyat,  miya qutisining oldingi qismi, 
ya’ni hidlov boiimining asosini tog'ay holicha qoladigan hid­
lov  suyaklari  tashkil  etadi.  Bu  boiimda  bitta  oraliq  hidlov 
suyagi  boiadi.
// 
to  9 
в 
7  6  гг
  * 
s  
г
 
j
J
36-rasm.  Zog‘ora  baliq  bosh  skeletining  uzunasiga  kesimi:
1-asosiy  ensa  suyagi,  2-yon  ensa  suyagi,  3-ustki  ensa  suyagi,  4-oldingi  qulo q  
suyagi,  5-ustki  quloq  suyagi,  6-qanot-ponasim on  suyak,  7-ko‘z-ponasim on  suyak, 
8-parasfenoid suyagi,  9-dim og‘  suyagi,  10-oraliq hidlov suyagi,  11-rostrum  (tum shuq) 
suyagi,  1 2-ustkijag‘  suyagi,  13-jag‘oldi  suyagi,  14-tish  suyagi,  15-jag‘  oraliq  suyagi, 
16-kvadrat suyagi,  17-qanotsim on suyaklar,  18-shoxsimon til suyagi,  19-ostki halqum  
tishlar,  20-jabra  yoylari,  21-jabra  sh u ’lalari,  22-asosiy p o n a sim o n   suyak,  23-kopula.
Bu  suyaklarning  hammasi  kelib  chiqishi jihatidan  xondral 
(birlamchi) suyaklardir. Miya qutisini ustki va ostki tomondan 
qoplovchi suyaklar kelib chiqishi jihatidan qoplagich (ikkilam­
chi)  suyaklardir.  Ular  dastlab  terining  biriktiruvchi  to'qima 
qatlamida vujudga kelgan bo'lib, so'ngra terining ostiga, ya’ni 
bosh skelet tog‘ayining ustiga joylashgan. Shulardan miya qutisi­
ning  ust  qismiga  juft  bosh  tepa  suyagi  (37-rasm),  manglay 
suyagi va burun suyagi,  pastki qismida  esa  katta  toq parasfe- 
noid suyagi o'rnashgan.  Parasfenoid suyak butun miya qutisi 
uchun asosiy to'siq vazifasini bajaradi va uning oldida toq di­
mog*  suyagi  ham  boiadi.  Yuqorida  aytilganlardan  tashqari 
miya  qutisining  yon  tomonida  ko'z  kosasini  har tomonlama 
halqasimon  o'rab  olgan  mayda  ko'z  atrof suyakchalari  bor, 
bulardan eng oldingisi ko'z yosh suyagidir.
6 4
www.ziyouz.com kutubxonasi

---