Umurtqalilar zoologiyasi

1-eshituv kaps ulasi, 2-ko‘z kosasi, З-hidlov kapsulasi, 4-rostrum tog‘avlari, 5 - 8-
jabra yoylari, 9-jabralararo to ‘s qic hni tutib turadigan qil tikanlar, 10-gioid, 
11- 
giom andibulyar tog'ayi, 12-tanglay-kvadrat tog‘ayi, 13-m ekkel to g ‘ayi, 14-lab tog‘aylari. 
Ko'pchilik akulalar jag‘ yoylarining har qaysi tomonida bir 
juftdan 
lab tog'aylari 
deb ataluvchi mayda tog'aychalar joy- 
lashgan. Lab tog'aylarning borligi jag‘ yoyi birinchi visseral 
yoy boimasdan, balki uchinchi visseral yoy ekanligini 
ko'rsatadi, chunki birinchi va ikkinchi jag‘ oldi yoylari reduk- 
siyalangan. 
Suzgich qanot skeletlari toq suzgich qanotlar skeleti bilan 
juft suzgich qanotlar skeletiga boiinadi. 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
Toq suzgich qanotlar (orqa va dum) ichki hamda tashqi 
skeletdan iborat (tikanli akulaning toq anal suzgich qanoti 
y o ‘q ) . 
Akula dum suzgich qanotining (24-rasm) pallalari bir xilda 
emas: ichida o'q skeletining davomi boigan ustki pallasi uzun 
va katta, ostki pallasi kichkina bo'ladi. Bunday tipdagi dum 
suzgich qanot 
geterotserkal qanot 
deb ataladi. Dum suzgi- 
chining ichki skeleti bir qator tayoqchasimon tog'aylar —ra- 
dialiyalardan iborat bo'lib, ular dum umurtqalarining yoyla- 
riga birikadi. Tashqi skeleti teridan hosil bo'lgan va suzgich 
qanotning o'zinigina tutib turadigan bir qancha elastik iplar- 
dan iborat. 
24-rasm. Akulaning geterotserkal tipdagi dum suzgichi: 
1-ustki pallasi, 2-pastki pallasi, 3-umurtqa pog ‘onas i, 4-radial tog‘aylar, 5-elas- 
tik iplar. 
Orqa suzgich qanotining ichki skeleti gavda muskulaturasi- 
ga o'rnashgan bir qator tayoqchasimon tog'aylar — 
radiali- 
yalar 
yoki 
shu’la tirgovuchlardan 
iborat. Radialiyalar ba’zan 
birlashib, katta tog'ay plastinkani hosil qiladi. Tikanli akula 
orqa suzgichlarining oldida bittadan o'tkir shox moddasidan 
tuzilgan tikanlari bo'lib, ular elastik iplar singari ikkilamchi 
teri skeletining elementidir. 
Juft suzgich qanotlar 
skeleti suzgich qanotlar kamari 
bilan erkin suzgich qanot skeletidan tashkil topgan. Oldingi 
suzgich qanotlar kamari yoki yelka kamari (25-rasm) akula 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
gavdasining ikki yonidan va ostki tomonidan o‘rab oladigan 
yarim halqa shaklidagi tog‘aydan iborat. Har qaysi yarim halqa 
o‘rtasining yon tomonida birikish bo'rtmasi bor, erkin suzgich 
qanot shu bo‘rtmaga birikadi. Kamaming shu bo'rtmadan yu- 
qori qismi