Umurtqalilar zoologiyasi

lardagi kabi quyonda ham buyrakning qopqa sistemasi yo'q 
bo'lib ketgan. Keyingi kovak vena umurtqa pog'onasi bo'ylab 
yurakka yo'naladi va yo'l-yo'lakay gavda devori (teri va 
muskullar) bilan organlardan chiqqan bir qancha venalarni 
o'ziga qo'shib oladi. O'ng yurak bo'lmasiga quyilish joyining 
oldida esa unga ikkita
jigar venasi
ham kelib qo'shiladi. 
Ichki organlar (ichak, oshqozon, qora jigar-taloq)dagi venoz 
qon 
jigar qopqa venasiga 
yig'iladi. Bu vena jigarda kapill 
yarlarga bo'linib, jigarning qopqa sistemasini hosil qiladi; 
keyin ular yana bir-biriga qo'shilib yuqorida aytib o'tilgan 
bir juft kalta jigar venalarini vujudga keltiradi. Gavdaning 
oldingi qismidan keladigan venoz qon juft venalar o'ng va 
chap katta
oldingi kovak venalarga
yig'iladi, bu venalar 
ham venoz qonni o'ng yurak bo'lmasiga olib boradi. Bu
kovak venalaming har biri oldingi oyoqlardan qon olib kel- 
uvchi 
o'mrov osti venasi 
bilan boshdagi venoz qonni 
yig' uv chi tashqi va ichki bo'yinturuq venalarining
qo'shilishidan hosil bo'ladi. 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
Ayirish organlari. 
Sutemizuvchilarning juft chanoq 
me- 
tanefrik 
tipga kiruvchi loviyasimon buyraklari bel bo'limida, 
umurtqa pog'onasining ikki yonida joylashgan (107-rasm). 
107-rasm. Kalamushning siydik-tanosil 
sistemasi: 
A - erkagi, В - urg‘ochisi: 1-buyrak, 2-siydik yo‘li, 
3 -qovuq, 4-buyrak usti bezi, 5 -urug‘ don, 6 -urug‘don 
o ‘simtasi, 7 -uru g‘ yo‘li, 8 -u ru g‘ pu fakchalari, 9 -pr os -
tata bezi, 10-kuperov bezi, 11-preputsal bezi, 12-jinsiy 
olat, 13 -tu xu mdon, 14-tuxum yo‘li, 15-tuxum y o ii vo- 
ronkasi, 16-ba chadon shoxi, 17-ba chadon, 18-qin, 19- 
jinsiy teshik.