Umurtqalilar zoologiyasi

larida mayda qon tomirlari joylashgan bo'lib, shu yerda gaz 

---

www.ziyouz.com kutubxonasi 
almashinuv jarayoni bo'lib o'tadi. 
0 
‘pkaning alveolyar tuzi­ 
lishi faqat sutemizuvchilar o'pkasi uchun xos. 
0 ‘pka ko'krak bo'shlig'ida bronxlarga osilib turadi. U sut 
emizuvchilarning har xil turlarida har xil sondagi bir qancha 
pallalarga bo'lingan g'ovak tanachalardan iborat. 
105-rasm. Sutemizuvchilar o'pka 
pufakchalarining tuzilishi sxemasi: 
Cha p tom onida faqat kapillyarlarining 
to ‘ri ko‘rsatilgan, o 'ng tom onida tom irlari 
b o ‘lmagan ochiq pufakchalar: 
I-bronx, 2-arteriya, 3-vena. 
A ' 
Sutemizuvchilarning ko'krak qafasi qorin bo'shlig'idan gum- 
baz shaklidagi muskul devorli to'siq — diafragma orqali ajral- 
gan. Nafas akti sutemizuvchilarda, xuddi barcha amniotalar- 
dagiga o'xshash ko'krak qafasining kengayishi va torayishi shu 
bilan birga diafragmaning pastga tushishi, elastik o'pkalarning 
kengayib, havoni ichiga tortishi bilan ham sodir bo'ladi. Na- 
fas chiqarish jarayonida ko'krak qafasining devori siqilib, di- 
afragma ichkariga gumbazsimon botib kiradi. Natijada ko'krak 
qafasining umumiy hajmi kichrayib, undagi bosim ortadi va 
o'pka siqilib uning ichidagi havo chiqib ketadi. 
Qon aylanish sitemasi. 
Sutemizuvchilarning yupqa de- 
vorli 
yurak oldi xaltachasiga 
o'ralgan yuragi ko'krak qafa- 
sining oldingi qismida joylashgan (106-rasm). 
Yuragi qushlardagidek to'rt kamerali, ya’ni 
o‘ng 
va 
chap 
yurak bo'lmasi 
hamda 
o'ng