Umurtqalilar

71-rasm. Echkemarning chanoq kamari (ostki tomondan ko'rinishi): 1-yonbosh suyagi, 2-qov suyagi, 3-quym-
ich suyagi, 4-chanoq kosasi, 5- dumg‘aza umurtqalari.


Echkemar oyoqlari skeleti. Echkemarning oyoq skelet­ lari quruqlikda yashovchi barcha umurtqali hayvonlarning oyoqlari kabi tipik besh barmoqli sxema asosida tuzilgan. Oldingi oyoqning proksimal bo'lim i — yelka — bitta yelka suyagidan, ikkinchi bo'lim — bilak — ikkita: tirsak suyagi bilan bilak suyagidan iborat (72-A-rasm). Bilaguzuk ikki qator bo'lib joylashgan, nisbatan mayda suyakchalardan tashkil


topgan. Ulaming yonboshida oltinchi barmoq qoldig'i hisob- lanuvchi bitta —noksimon suyakcha bor. Kaft bir qator o'mash- gan beshta uzunchoq suyakdan iborat. Bularga har qaysisida uzunasiga o'rnashgan bir nechta suyakchalardan iborat besh qator barmoq falangalari birikadi. Oxirgi falangalardan tir- noqlar o'sib chiqqan. Sudralib yuruvchilarda oyoq kafti ha- rakatini ta’minlovchi bo'g'imi ikki qator bilaguzuk suyaklari orasida bo'ladi. Bu interkarpal (bilaguzuk oralig'i) deb ata­ ladigan bo'g'im ni hosil qiladi.
Orqa oyoqda proksimal qism - son suyagi o'zining distal uchida tizza bo'g'imi orqali katta boldir va kichik boldir suyaklaridan iborat bo'lgan boldir bo'lim i bilan birikadi. Bu bo'g'im ustida kichkina suyakcha — tizza kosasi bor. Tovon- ning proksimal qismidagi suyakchalar boldir suyaklariga, dis­
tal qismidagi suyaklar esa kaft suyaklariga butunlay qo'shilib ketgan. Shuning uchun ham tovon bo'g'imi boldir bilan tovon o'rtasida emas, balki tovonning proksimal va distal qismining suyaklari orasida bo'ladi va intertar-
zal (tovon oralig'i) deb ataladigan
bo'g'im hosil qiladi. Kaft har xil sond­ agi barmoq falangalari birikadigan beshta uzunchoq suyakdan iborat. Bar­ moq uchidagi oxirgi falangalarda tir­ noq o'sib chiqqan (72-B rasm).