Umumiy tilshunoslik

Fridrix  Shlegel 

(1772-1829)  tomonidan  yaratilgan  

“Hindlarning  tili  va  donoligi” 

asari    zamin  bo‘lib  xizmat  qildi.  Ushbu  asarda 

sanskrit tilining nafaqat lug‘at tarkibi jihatidan, balki grammatik tuzilishi  jihatidan 

ham  lotin, grek,  german  va  fors tillariga qarindosh  ekanligi,  ularning  bir  umumiy 

asosdan kelib chiqqanligi qayd etilgan edi.  Bu juda ko‘p jonli va qadimiy tillarni 

tarixiy  va  qiyosiy  jihatdan  o‘rganilishiga  va  qiyosiy-tarixiy  metodning 

yaratilishiga,  ayni  paytda  tilshunoslik  fanining  ham  tarixiy,  ham  ilmiy-tarixiy 

nuqtai nazardan mustahkam asosga ega bo‘lishiga olib keldi.   

Qiyosiy-tarixiy  metod  o‘z  oldiga  qarindosh  tillarni  qiyoslash  orqali 

o‘rganish  hamda  u  yoki  bu  tilning  tarixini,  unda  yuz  bergan  o‘zgarishlarni,  til 

taraqqiyotidagi  qonuniyatlarni  ko‘rsatib,  tushuntirib  berish  vazifalarini  qo‘yadi. 

Ushbu  metodning  yaratilishida  Frans  Bopp,  Rasmus  Rask,  Yakob  Grimm, 

Aleksandr  Vostokovlarning    xizmatlari  nihoyatda  katta    bo‘ldi.    Ularning  ijodiy 

izlanishlari  natijasida  Hind-Yevropa  tillari  deyarli  to‘liq  o‘rganildi.  Bu  jarayon