Umumiy psixologiya kafedrasi eksperimental psixologiya

paytlarida  odat  bo‘lib,  qolgan  birorta  mashg‘ulot  yaqin  kishidan  judo  bo‘lganda,  aqliy  iztirob 
chog‘ida  kechiriladigan  og‘ir  hissiyotlarning  fiziologik  asosi  xuddi  eski  dinamik  streotipning 
o‘zgarishi, uning yo‘qolishi va yangi dinamik streotipning qat’iylik bilan hosil bo‘lishidan iborat 
bo‘lsa kerak». 
Ayrim murakkab hissiyotlarning asosida dinamik streotipning yotishi yaqqol ko‘rinadi. Masalan, estetik 
hissiyotni  oladigan  bo‘lsak,  biron  yoqimli  ko‘ydan  lazzatlanish,  yoki  biron  mashhur  rassomning 
ishlagan  ajoyib  suratlarini  tomosha  qilib,  rohatlanish  estetik  hissiyot  hisoblanadi.  Agar  bu 
hissiyotlarning  nerv-fiziologik  asoslarini  tahlil  qiladigan  bo‘lsak,  quyidagilarni  ko‘rishimiz  mumkin. 
Masalan,  bizga  juda  yoqadigan  kuy  boshqa  millat  odamiga  yoqmasligi  mumkin.  Bunda  ajablanishga 
hech  qanday  o‘rin  yo‘q.  Biz  yoshlikdan  boshlab  mazkur  kuyni  bir  necha  Yuz  marotalab  eshitib 
borishimiz natijasida ana shu kuyga nisbatan deyarli buzib bo‘lmaydigan nihoyatda murakkab dinamik 
streotip Yuzaga keladi. Ana shuning uchun ayrim kuylar bizga yoqadi, ayrimlari esa yoqmaydi. Suratlar 
masalasiga kelganda shuni aytish kerakki, qadimgi klassik asarlar ularning ishlanish uslubi realligi bizni 
hayratda  qoldirib  zavq  tug‘diradi.  Aksincha,  hozirgi  rassomlar  tomonidan  ishlangan  rasmlar  odamda 
qandaydir  noxush  hissiyotni  tug‘diradi.  Demak,  uzoq  yillar  davomida  Yuzaga  keladigan  dinamik 
streotiplar ayrim murakkab hisni tashkil qiladi. 
Shunday qilib, hissiyot vegetativ nerv tizimi orqali boshqariladigan ichki a’zo faoliyati bilan bog‘liq .