Umumiy psixologiya” fanidan o`quv- uslubiy majmua ta`lim yo`nalishi: Barcha ta`lim yo`nalishlari uchun

1. Xotiraning psixik jarayon sifatida o‘rganilishi

Xotirada esda olib qolish, esda saqlash, esga tushirish va uno`tish kabi asosiy jarayonlar mavjud bo`ladi. SHu jarayonlarning xar biri aloxida mustaqil psixik xususiyat xisoblanmaydi. Ular faoliyat davomida shakllanadi va o`sha faoliyat bilan belgilanadi.

Muayyan bir materialni esda olib qolish xayot faoliyati jarayonida indiviual tajriba orttirishga bog`liqdir. Esda olib qolingan narsani keyinchalik faoliyatda qo`llanish uchun uni esga tushirish taqozo etiladi. Muayyan bir materialning faoliyat doirasidan chiqib qolishi esa uning unutilishiga olib keladi. Materialni esda saqlash uning shaxs faoliyatidagi ishtirokiga bog`liq bo`ladi. Chunki xar bir muayyan paytda kishining xulq – atvori uning butun xayotiy tajribasi bilan belgilanadi.

Xotira psixologiyaning eng ko`p o`rganilgan bo`limlaridan biri bo`lib xisoblanadi. Lekin xozirgi paytda xotiraning qonuniyatlari yanada o`rganilishi uni fanning tag`in ham muximroq muammosiga aylantirib qo`ydi.

Xotira turlari, faoliyatga ko’ra xotira turlari, maqsadiga ko’ra xotira turlari, muddatiga ko’ra xotira turlari.

Xotiraning esda olib qolish va qayta esga tushirish jarayonlari sodir bo`ladigan faoliyatining xususiyatlariga bog`liqligi xotiraning xar xil turlarini ajratish uchun umumiy asos bo`lib xizmat qiladi. Bunda xotira uchta mezonga muvofiq bo`linadi:

1. 
   Psixik faollik xususiyatiga kura xarakat, emoo`ional obrazli va so`z-mantiqli turlariga bo`linadi.
   
2. 
   Faoliyat maqsadiga ko`ra ixtiyorli va ixtiyorsiz turlarga bo`linadi.
   
3. 
   Materiallarni qancha vaqt esda olib qolish va esda saqlash muddatiga kura,qisqa muddatli, o`zoq muddatli va operativ xotira turlariga bo`linadi.