Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

18-sonli umumiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 

 

O‘zbekistonda dastlab mustaqillikka erishilgan kunlardan boshlab ta’lim tizimi va 

uning  bosqichma-bosqich  rivoji  yuzasidan  aniq  chora-tadbirlar  belgilanib,  yosh 

avlodning sifatli ta’lim olishi, uning bilimlarini xalqaro darajaga olib chiqish bo‘yicha 

qator tashkiliy va metodik ishlar amalga oshirilmoqda. Ushbu yo‘nalishdagi ishlar 2017-

2021-yillarda  O‘zbekiston  Respublikasida  rivojlantirishning  beshta  ustuvor  yo‘nalishi 

bo‘yicha “Harakatlar strategiyasi “ning 4-yo‘nalishida yangicha qiyofa kasb etib, ta’limni 

rivojlantirishning  innovatsion  usullariga  o‘tish  yo‘llari  belgilandi.  Bu  esa  bugungi 

o‘qituvchining oldiga yuqori darajadagi bilim va mahoratga, yuksak axloqiy fazilatlarga 

ega bo‘lish, o‘quvchi bilan ishlashda bugungi globallashuv jarayonlarini hisobga olgan 

holda  munosabatga  kirishish,  o‘z  navbatida  zamonaviy  axborot  texnologiyalaridan 

foydalangan  holda,  o‘quvchilarga  ta’lim  berishning  innavatsion  usullarini  joriy  qilish 

talab etiladi. 

 

Kichik  maktab  yoshdagi  bolalarga  bilim  berishda  ularning  diqqatini  bir  joyga 

jamlash  o‘qituvchidan  yuksak  mahorat,  serqirra  ijodkorlikni  talab  qiladi.  Darslarni 

tinglashdan  ko‘ra  o‘yinqaroqlik  ustunlik  qiladigan  bu  davrda  mavzuni  o‘quvchiga 

ko‘proq  o‘yin  tarzida  yetkazish,  hayotiy  voqealar  bilan  bog‘lash,  mustaqil  ishlash  va 

o‘zini o‘zi nazorat qilish samarali natija beradi. Bundan tashqari har bir o‘tilgan dars yoki 

mavzu  o‘quvchi  xotirasida  tez  va  uzoq  saqlanib  qolishida  fanlararo  bog‘lanish  ham 

muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Fanlararo  bog‘lanish  boshlang‘ich  sinf  darsliklarida  juda 

ham  mohirona  ko‘rsatib  berilgan.  Ammo,  bu  bog‘lanishni  bolalarga  ko‘rsata  olishga 

hamma pedagog ham e’tibor qaratmaydi. Quyidagi namunalar boshlang‘ich ta’limning 

sifat  va  samaradorligini  oshirishga,  ta’lim-tarbiya  jarayonlariga  innavatsion 

texnologiyalarni  joriy  etishga,  hamda  boshlang‘ich  sinf  o‘qituvchilarini  fanlararo 

bog‘lanib darslarni tashkillashga e’tibor berishlari lozim ekanligiga qaratilgan. 

 Birinchi sinf savodga o‘rgatish davrida Alifbe va Yozuv darslarini o‘zaro bog‘lanishi har 

bir harf o‘rganilganda kuzatiladi.  

Masalan: Alifbe darsida Rr harfi bilan tanishtiriladi 

rom ari 

orol 

Bo-tir 

bir ar-ra ka-ram Bar-no  

bor mar-ra mar-mar Lo-bar 

Yozuv darsida yuqorida o‘rganilgan rom, arra, orol so‘zlarini yozish o‘rganiladi. 

O‘qituvchidan mana shu bog‘lanishni o‘quvchilarga tushuntirib berishi ya’niki, doimo 

Alifbe darsida o‘rganganlarimizni yozuv darsida mustahkamlab boramiz deb ta’kidlash 

talab etiladi. Boshqa fanlarni o‘tishda ham ushbu “qoida”ni yodga solish va amal qilish 

yaxshi samara beradi. 

 

-Ikkinchi sinf ona tili darsligida “So‘z ichida yonma-yon kelgan bir xil undoshli 

so‘zlarni bo‘g‘inlab ko‘chirish” mavzusi berilgan. 

---