Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

31

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

DTS  va  o‘quv  dasturi  bo‘yicha  5-sinf  biologiya  darslari uchun  34  soat  ajratilgan 

bo‘lib, 1 haftada bir soat dars o‘tiladi. Amaldagi darslik bo‘yicha 6 bob, 31 ta mavzudan 

iborat  bo‘lib,  laboratoriya  mashg‘ulotlari  va  amaliy  mashg‘ulotlar  uchun  alohida  soat 

ajratilmagan edi. Amaldagi darslikda 6 ta laboratoriya mashg‘ulotlari mavjud, darslarda 

yangi mavzu ichida tajriba ko‘rsatilgan.  

 Qayta  nashr  etilgan  biologiya  5-sinf 

darsligida 

o‘quvchilarning 

amaliy 

ko‘nikmalarini 

rivojlantirishga 

qaratilgan 

bo‘lib,  3  ta  bo‘lim,  18  ta  mavzudan  iborat.  34 

soatning  18  soati  nazariy,  16  soati  amaliy 

mashg‘ulotlarga 

ajratilgan. 

Amaliy 

mashg‘ulotlarining  4  soati  laboratoriya  ishlari, 

12  soati  amaliy  mashg‘ulotlarga  to‘g‘ri  keladi. 

Qayta  nashr  etilgan  darslikda  amaliy  mashg‘ulotlarning  ko‘p  bo‘lishiga,  bajarish 

usulining oson bo‘lishi, foydalaniladigan jihozlarning mavjud bo‘lishiga e’tibor qaratildi. 

Masalan: sutdan qatiq tayyorlash, achitqi zamburug‘idan foydalanib non yopish, tuvakda 

gul  ekish  yoki  o‘simlik  va  hayvonlarning  hayot  sikli  haqidagi  matnni  o‘qib  sarlavha 

qo‘yish,  matn  asosida  savol  tuzish,  tushib  qolgan  so‘zlarni  to‘ldirish  kabi  qiziqarli 

mashg‘ulotlardan foydalanildi.  

O‘quvchilarda  PISA  topshiriqlariga  ko‘nikma  hosil  qilib  borish  uchun  rasmli 

tajribalar  keltirildi. Masalan, Redi, Pristli  va  Paster  tajribalarini  rasm  orqali  kuzatiladi, 

qisqa matnni o‘qib tushuncha hosil qiladi va o‘zlashtirgan bilimlari asosida savollarga 

javob beradi. Masalan; 28-rasmni ko‘rib chiqing. Berilgan matnni o‘qib, savollarga javob 

bering. 

Pristli tajribasi. 1771-yilda britaniyalik tabiatshunos 

olim Jozeff Pristli quyidagicha tajriba o‘tkazdi (28-

rasm).  Ikkita  shisha  idish  ostiga  bittadan  sichqon 

qo‘yib, ikkinchi shisha idishga tuvakdagi o‘simlikni 

ham joylashtirdi. 

 28-rasm.  

Ma’lum vaqt o‘tgandan so‘ng birinchi idish ostidagi 

sichqon o‘lib qoldi, ikkinchi idishdagisi esa tirik qoldi. 

1. Birinchi idishdagi sichqonning o‘limiga nima sabab bo‘ldi? 

 2. Nima uchun ikkinchi idishdagi sichqon tirik qoldi? 

 3. Siz bu tajribadan qanday xulosaga keldingiz? 

O‘quvchilar  rasmni  ko‘rib,  matnni  o‘qib  Pristli  tajribasi  bilan  tanishadilar.  Berilgan 

savollar o‘quvchilarni o‘ylashga va xulosa chiqarishga undaydi. 

Darslikda  O‘zbekistonda  uchraydigan  dorivor  va  zaharli  o‘simliklar,  O‘zbekiston 

qizil kitobi haqida ham ma’lumotlar keltirilgan. Ma’lumotlarni boyitish, laboratoriya va 

---