Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

157

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

lozim.  Shu  sababli  dars  jarayonlarini  rejalashtirishda  har  bir  sinfning  o‘ziga  xos 

xususiyatlarini e’tiborga olib, turli metodlar yig‘indisidan foydalanishga harakat qilish 

lozim. 

  

Darsni  rejalashtirishda  darslarda  uchrashi  mumkin  bo‘lgan  pedagogik 

muammolarni avvaldan ko‘ra bilish o‘qituvchi uchun, birinchi navbatda, lozim bo‘lgan 

pedagogik xususiyatdir. Darslarni rejalashtirishda sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan shunday 

holatlarni  oldindan  ko‘ra  bilish  muhim  ahamiyatga  ega.  Masalan,  5-sinflarda  “Havo 

harorati va bosimi” mavzusini o‘tishda haroratning yuqoriga ko‘tarilgan sari pasayishini, 

o‘rtacha  haroratni  hisoblay  olish  ko‘nikmalarini  shakllantirish  bir  oz  murakkablik 

tug‘diradi. (Buning sababi hali o‘quvchilarda matematik bilimlar to‘liq shakllanmagan 

bo‘ladi)  Shuning  uchun  o‘quvchilarda  bu  ko‘nikmani  shakllantirishni  amaliy  ishlar 

tarzida, soda  arifmetik  hisoblashlar  orqali,  grafik  tasvir  holatida  tushuntirishga  harakat 

qilish lozim. 

  

Darsda uchrashi mumkin bo‘lgan muammoli pedagogik vaziyatlarga misollar: 

 

  

Albatta, bu muammolar qatori har bir o‘qituvchida har xil ko‘rinishda bo‘ladi, lekin 

ularni birlashtirib turadigan umumiylik mavjud. Yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan bunday 

muammolarni hal qilishda quyidagi usullarni qo‘llash mumkin: 

✓  Darslik  bilan  ishlash  ko‘nikmasini  5-sinfdanoq  shakllantirishga  harakat  qilish. 

Buning  uchun  matnda  ajratib  ko‘rsatilgan  iboralar  bilan  ishlashni  tashkil  etish, 

darslikda  berilgan  xaritalardan  mustaqil  ishlash  orqali  matndagi  qo‘shimcha 

ma’lumotlarni  nazardan  qochirmaslikka  o‘rgatish,  darslik  asosida  mustaqil 

topshiriqlar tuzishga o‘rgatish lozim. 

O'quvchi mavzu ichidagi asosiy tushunchalarni ajrata olmasligi

• Odatda bu muammo5,6 sinflarda yuzaga keladi

• O'quvchilarni darslik bilan ishlash ko'nikmasini shakllantirish zarur

Mantiqiy fikrlash talab etiladigan,vaziyatlarda ikkilanish,noto'g'ri qaror 

qabul qilish

• Bu muammo barcha sinflarda uchrashi mumkin

• O'quvchilar bilan tizimli shunday topshiriqlar berish orqali,o'qituvchi yordamida 

shakllantiriladi

Amaliy ko'nikmalarni shakllantirish qiyinligi,vositalarning 

yetishmasligi

• Bunday muammoning vujudga kelishiga sabab,o'quvchilarda yosh xususiyatlaridan 

keli chiqib tasavvurning to'liq shakllanmaganligi

• O'qituvchi har bir mavzu uchun kerakli ko'rgazmalar bankini yaratishi lozim

O'quvchilarda bilimlarning shakllanish jarayonini yakunga 

yetmay qolishi

O'qituvchi sinflar kesimida har doim,o'zlashtirilga bilimlar 

monitoringini amalga oshirib borishi,shu asosida aniqlangan 

bo'shliqlarni to'ldirib borishi lozim

1-muammo 

 

2-muammo 

3-muammo 

4- muammo 

---