Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

112

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

Hammamizga  ayon,  yosh  avlodning  asosiy  bilim  manbayi  maktabda 

shakllanadi.Boshlang‘ich  taʼlim  esa  umumiy  o‘rta  taʼlimning  poydevori  hisoblanadi. 

Farzandlarimizning maktablarda olgan ilk bilim va ko‘nikmalari o‘z navbatida maktab 

davrining keyingi bosqichlariga o‘z tasirini tekkizmay qolmaydi. Bunda boshlang‘ich sinf 

o‘qituvchisining  roli  juda  ahamiyatli.  Shuning  uchun,  eng  avvalo,  maktablarimizda, 

jumladan,  boshlang‘ich  taʼlimda  zarur  ishlarni  amalga  oshira  olsak,  o‘quvchilarning 

zamonaviy  bilim  olishlariga imkon  yarata  olsak,  yosh  avlodlarimizni nurli kelajak sari 

otgan  ildam  qadamlarining  sababchisi  bo‘la  olamiz.  Zero,  Prezidentimiz  takidlab 

aytganlaridek: “ Maktab bu – hayot-mamot masalasi, kelajak masalasi”.  

 

Hozirgi  kunda  maktablarimizda,  jumladan,  boshlang‘ich  sinflardagi  dars 

jarayonlarida  o‘qituvchilarimiz  tomonidan  turli  interfaol  metodlar,  zamonaviy  axborot 

texnologiyalari  samarali  foydalanib  kelinmoqda.  O‘qituvchining  bu  kabi  metod  va 

texnologiyalardan  foydalanishi,  o‘quvchining  ushbu  fanni  qiziqish  bilan  o‘rganishiga, 

berilgan maʼlumotlarni yodida saqlab qola olishiga, egallagan bilim va ko‘nikmalarni real 

hayotda  qo‘llana  olishiga  asos  bola  oladi.  Boshlang‘ich  sinflarda  bunday  metod  va 

texnologiyalarni qo‘llashda eng avvalo o‘quvchining yoshi, qiziqishi va bilim darajasi 

eʼtiborga olinishi maqsadga muvofiq. Bu yoshdagi bolalarga asosan oson, oddiy didaktik 

o‘yinlardan, kundalikli turmushida ko‘zi bilan ko‘rib o‘rgangan narsalardan foydalansak 

dars jarayoni maroqli va zavqli o‘tadi.  

Hozirgi  vaqtda  o‘qituvchi  zamonaviy  texnika  va  pedagogik  texnologiyalardan 

foydalana  olishi  zarur.  Dars  jarayonida  o‘qituvchi  faqatgina  darsliklarda  berilgan 

maʼlumotlar  bilan  cheklanib  qolmasdan,  hozirgi  zamonaviy  texnologiyalardan 

foydalangan  holda  mavzuga  oid  internet  maʼlumotlarini  topa  olishi,  ulardan  dars 

jarayonida  foydalana  olishi  kerak.  Bu  o‘z  navbatida  o‘qituvchidan  kompyuter 

savodxonligini va dars uchun kerakli manbani internetdan topa olish ko‘nikmasini talab 

qiladi.  

 

Bundan tashqari, o‘qituvchi o‘z darsida turli multimedia vositalaridan, mavzuga 

oid suratlar va roliklardan foydalansa, darsga o‘quvchi qiziqish bilan qarashdan boshqa, 

mavzuni to‘liq o‘zlashtirishiga ham yordam beradi. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining 

diqqatini uzoq ushlab turib bo‘lmasligini inobatga olgan holda, multimedia vositalaridan 

foydalanishga  10-15  daqiqa  ajratsak  boladi.  Yaʼni  o‘qituvchi  darsini  faqat  multimedia 

qo‘yib berish bilan o‘tkazishi kerak emas. Bu o‘quvchilarning zerikishiga olib keladi.  

 

Dars  jarayonida  turli  xil  testlardan,  boshqotirmalardan,  ko‘rgazmali  slaydlardan 

ham  foydalanish  darsning  maroqli  o‘tishiga  sabab  boladi.  Test  va  boshqotirmalarni 

birgalikda yechich o‘quvchilar orasida jamoada ishlay olish ko‘nikmasini hosil qiladi. 

 

Boshlang‘ich sinflarda zamonaviy taʼlimni shakllantirish jarayonida ortiqcha kuch 

sarflamay, o‘quvchiga qisqa vaqt ichida muayyan bilimni yetkaza olish, o‘qituvchidan 

kasbiy  mahoratni  talab  qilishi  aniq.  Bu  jarayonda  o‘qituvchi  nafaqat  internet 

maʼlumotlarini  topa  olishi,  balki  ushbu  maʼlumotlarni  o‘quvchiga  aniq  va  ravon 

---