Umumiy metallurgiyaga

Olovli  rafinirlash.  Olovli  rafinirlashda  homaki  mis  tarkibidagi  zararli 
qo‘shimchalar  (temir,  nikel,  qo‘rg‘oshin,  rux,  surma  va  b.)  misdan  onsonroq 
oksidlanishlari  uchun,  homaki  mis  tarkibidan  oksid  birikma  ko‘rinishida 
yo‘qotilishlari  mumkin.  Olovli  rafinirlash  jarayoni  ikki  bosqichdan  iborat: 
oksidlovchi bosqich va tiklovchi bosqich. 

---

46 
 
   Oksidlash  bosqichida,  suyuq  metall  tarkibidagi  zararli  qo‘shimchalar, 
po‘lat  trubkalar  orqali  puflanadigan  havo  yordamida  oksidlanadi.  Ayrim 
metallarning  oksidlari  (SbO
2
,  PbO,  ZnO)  onson  uchuvchan  birikma  bo‘lganliklari 
uchun,  pechdan  chiqayotgan  gazlar  bilan  yo‘qotiladi.  Zararli  qo‘shimchalarni 
qolgan  qismi  oksidlarni  (FeO,  Al
2
O
3
,  SiO
2
)  hosil  qiladi  va  shlak  fazasiga  o‘tadi. 
Homaki  mis  tarkibidagi  oltin  va  kumush  oksidlanmasdan  suyuqlangan  mis 
tarkibida qoladi. 
Okisdlash bosqichida mis ham quydagi reaksiya bo‘yicha oksidlanadi: 
4Cu + O
2
 = 2Cu
2
O  
 
 
Oksidlash  bosqichida  hosil  bo‘lgan  mis  oksidini  Cu
2
O  tiklash  va 
suyuqlanma  tarkibidagi  erigan  gazlarni  yo‘qotish  maqsadida,  shlak  quyib 
tashlangandan  so‘ng,  olovli  rafinirlashning  ikkinchi  bosqichi  –  tiklash  bosqichi  – 
olib  boriladi.  Suyuq  misni  tiklash  uchun,  tiklovchi  moddalar  sifatida  tabiiy  gaz, 
neftni  qayta  ishlashda  hosil  bo‘lgan  mahsulotlar  keng  qo‘llaniladi.    Gazsimon 
tiklovchi  moddalar  suyuq  mis  xajmiga  puflanadi,  va  buning  natijasida  mis  oksidi 
quyidagi  reaksiyalar orqali metallik holatgacha tiklanadi: 
4Cu
2
O + CH
4
 = 8Cu + CO
2
 + 2H
2
O    
 
 
Cu
2
O + H
2
 = 2Cu + H
2
OCu
2
O + CO = 2Cu + CO
2
   
 
Tayyor  mis  qoliblaga  quyiladi  va  anod  mis  deb  nomlanadi.  Anod  mis 
tarkibidan  misning  miqdori  99,5-99,7  %.  Anod  misda  to‘liq  oltin  va  kumush 
to‘planadi. Anod mis eletroltik rafinirlash jarayoniga yuboriladi.