Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

2. Mineralokortikoidlar
– 
aldosteron
organizmda Na
+ 
, K
+ 
,Cl
-
va H
2
O 
balansini boshqarib turadi. Ajralib chiqqan gormon qonda albumin bilan birikib, 
buyrakga boradi. Aldosteron sitoretseptor kompleksi hujayrani yadrosiga kirib 
Na
+ 
ionlarini transportida qatnashadigan oqsillarni strukturasi tog‘risidagi 
axborot saqlaydigan genlarni transkripsiyasini faollaydi. Aldosteron Na
+ 
,Cl
-
va 
H
2
O to‘qimalarda ushlab turib, K
+
ionlarini siydik bilan organizmdan chiqaradi.
 
Buyrak usti bezining funktsiyasining buzilishi 
Giperkortitsizim
- Itsengo – Kushing kasalligini va kortikosteromani 
keltiramiz: ikkalasida ham kortikosteroidlarni ko‘p miqdorda ishlab chiqarilishi
kuzatiladi. 1–chi – kortikotropinni sekretsiyasi oshgani hisobiga: 2–chi – 
kortizolni ko‘p miqdorda sintezlovchi o‘simta (opuxol) hisobiga.
Belgilari
teri ostidagi biriktiruvchi to‘qimani atrofiyasi, steroid diabedni 
shakillanishi, gipertoniya (ikklamchi adrenalin va noradrenalin sekretsiyasi 
oshgani hisobiga), osteoporoz. 
Giperkortitsizimni boshqa turi aldosteronni gipersekretsiyasi bilan bog‘liq: 
tuzlar va suv almashinuvini buzilganini alomatlari ishishlar, qon bosimini 
oshishi, miokardni qo‘zg‘aluvchanligini oshishi (qon kasalligi). 
Gipokortitsizm
yoki
bronza kasalligi
(Addison kasalligi) – hamma 
kortikosteroidlarni yetishmovchiligi; gipoglikemiya, emotsional stresga va 
infektsion, kimyoviy, mexanik faktorlar ta‘siriga sezuvchanligiga kamayishi, 
gipotoniya, muskullarni bo‘shashib ketishi. Bu alomatlar membranadagi Na
+ 
, 
K
+ 
gradienti va suv mineral almashinuvini buzilganligidan kelib chiqadi.
Kortikosteroidlarni ishlatilishi
: allergik va autoimun kasalliklarida keng 
qo‘llaniladi (revmatizm, kologenez, artritlar, bronxial astma, dermatozlar),
yalig‘lanishni davolashda imuno depressantlar sifatida (transplantattsiyada).