Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

kislota
lari, hamda maxsus 
oqsil kolipaza
ishtirokida 
faol 

---

162 
lipaza
ga aylanadi. Ikkinchidan o‘t suyuqligi tarkibida o‘t kislota tuzlari 
ishtirokida yog‘lar emulsiya holatiga o‘tadi.
O‘t kislotalari xolesterin metabolizmining asosiy oxirgi mahsuloti 
hisoblangan o‘t kislotalarining bir necha turlari bor– xolat kislota, dizoksixolat, 
litoxolat hamda xеnodеzoksixolat kislotalari. Ularning barcha gidroksil guruhlari 
L-konfiguratsiyaga ega va shuning uchun punktir chiziq bilan belgilangan. 
Bundan tashqari ularning glitsin va taurin aminokislotasi bilan hosil qilgan 
birikmasi ya‘ni juft o‘t tuzlari – glikoxolat, taurxolat mavjud. Ular ichida 
tauroxolat va glikoxolat faolligi yuqori o‘t kislotalardir.
C
23
H
36
(OH)
3
–C–NH–CH
2
–COOH C
23
H
36
(OH)
3
–C–NH–CH
2
–CH
2
–SO
3
H 
║ ║ 
O Glikoxolat O Tauroxolat 
O’t kislotalari quyidagi biologik vazifani bajaradi: 
1. Yog’larni emulsiya holatiga o’tkazadi. 
2. Lipolitik fermentlarni aktivatori hisoblanadi 
3. Uzun zanjirli yog’ kislotalarini ichakdan so’rilishiga yordam beradi. 
Transport. 
O‘t kislota va ichak perestaltikasi ta‘sirida katta yog‘ tomchilari 
maydalanadi. O‘t kislotalari esa ularni mualloq holatda turishi va qo‘shilib 
ketmasligiga yordam beradi.
Qo‘shimcha emulgator sifatida- ingichka ichakda o‘t kislota tuzlari aktivator 
va emulgator vazifasini, shuningdеk erkin yog‘ kislota tuzlari (sovunlar), 
oqsillar, monoatsilglitsеrinlar, fosfadidilxolin ham emulgatorlik vazifasini 
bajaradi. Yog‘lar suvda еrimaganligi sababli, emulgirlangan vaqtda fеrmеnt tasir 
qiladigan yuza ortadi.

---

163 
Emulgirlangan triatsilglitsirinlarga faol lipaza tasir etib, yog‘ni gidrolizi 
tеzlashadi, chunki ajralgan yog‘ kislotalar kaltsiyli suvda еrimaydigan sovun 
hosil qiladilar. Faol lipaza TG larni yog‘ suv fazalar chegarasida gidrolizlaydi.
triatsilglitserin 2 -monoatsilglitserin yog‘ kislota
Faol fеrmеnt lipaza yog‘ tomchilariga tasir etib, asosan 2 – monoatsil-
glitsеrin va erkin yog‘ kislotagacha gidrolizlaydi. 
Ichakda 2–monoatsilglitsеrinni oshqozon osti bеzi shirasidagi spеtsifik 
karboksiestеraza fеrmеnti parchalaydi. TG lar gidroliziga kaltsiy ionlari yordam 
beradi. Ular erkin yog‘ kislotalari bilan komplekslar hosil qiladi. 
2 –monoatsilglitserin glitserin yog‘ kislota