Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc

Ingichka  ichak  qorin  bo’shlig’ida  me’daning  chiqish  qismidan  boshlanadi, 

uning uzunlngi 5-6 m gacha boradi. Ingichka ichak uch qismdan iborat: 

1.  O’n  ikki  barmoq-ichak  ingichka  ichakning  boshlang’ich  qismi  bo’lib, 

uzunligi 25-30 s 

2. 

Och 

ichakli 

barmoq 

ichakning 

davomi 

bo’lib, 

ingichka 

ichakning 2 va 5 qismini tashkil etadi. 

3. 

Yonbosh  ichak  1  ichakning  3  va  5  qismini  tashkil  qiladi. 

ikki barmoqli ichak-qorin devorining orqa qismida 1-umurtqalari ro’parasida «taqa» 

shaklida joylashgan. O’n ikki barmoqli ichakning quyi tushuvchi qismiga me’da osti 

bezi yo’li ham qo’shiladi va shilliq pardada surg’ich hosil bo’ladi. 

Och ichak va yo boga ichak qorin bo’shlig’ining ko’p qismini-och ichak qorin 

bo’shlig’ini-yonbosh ichak qorin bo’shlig’ining pastki qismida joylashgan.  Shilliq  -

parda  ichakning  eng  yuqorisida  joylashgan  bo’lib,  shilliq  osti  qavati  tufayli  hosil 

bo’ladi  va  ko’ndalang  burmalar  hosil  qiladi.  Shilliq  pardasida  taxminan  4  mln  ga 

yaqin 1 mm-joyda 20-40 dona vorsinkalar (surgichlar) mavjud. 

Vorsinkalar va ular ostidagi o’raga o’xshash chuqurchalar, dilyandrik epiteliy 

bilan  qoplangan  bo’lib,  unda  juda  ko’p  mikrovorsikalar  o’tadi.  Ingichka  ichakning 

shilliq  pardasida  shilliq,  ishlovchi  qadoqsimon  hujayralar  va  ichak  shirasini 

chiqaruvchi  hujayralar  joylashgan.  Ingichka  ichak  shilliq  pardasining  yuzasidagi 

vorsinkalar orasida liberkyun bezlari bor, naysimondir bu bezlar ichak shirasini ishlab 

chiqaradi, bular faqat 12 barmoqli ichakda bo’ladi. 

Yo’g’on ichakka ko’richak chambar ichak, «$»-simon va to’g’ri ichak kiradi. 

Yo’g’on  ichakning  uzunligi  1,5-2  metr,  4-8  sm  diametridadir.  Yo’g’on  ichakka 

ingichka  ichak  qo’shiladigan  erini  pastrog’ida  ko’r  ichak  bor,  ko’r  ichakdan 

chuvalchangsimon o’simta chiqadi. Ko’r ichak o’ng yonbosh chuqurchada yotadi, uni 

o’rni  o’zgarib  turadi  chuvalchangsimon  o’simtaning  vaziyati  ham  shunga  yarasha 

o’zgaradi.  Uning  uzunligi  3-15  sm  diametri,  3,5  mm  devori  shilliq  parda  muskul 

qavati  va  seroz  pardalini  tagidan  son  suyagining  kirishda  limfoid  to’qima  ko’pdir. 

Qorin  bo’shlig’ining  o’ng  yarmida  ko’r  ichakdan  yuqoriga  qarab  ko’tariluvchi 

chambar  ichak  ketadi.  Bu  ichak  jigarning  o’ng  bo’lagining  pastki  yuzasigacha 

ko’tariladi,  shu  erda  qayrilib,  ko’ndalang  chambar  ichakka  o’tadi,  yoki  tushuvchi 

chambar  ichakdir.  Chap  yonbosh  suyagining  qirrasi  ro’parasida  tushuvchi  chambar 

ichak  sigmasimon  chambar  ichakka  o’tadi.  Bu  ichak  qayrilib  chanoq  bo’shlig’iga 

tushadi  va  shu  joyda  dumg’aza  umurtqasining  ro’parasida  tug’ri  ichakka  o’tadi. 

Yo’g’on ichakning devori 4 qavatdir, uning shilliq pardasida vorsinkalar yo’q, lekin 

liberkyun  bezlari  bor.  Yo’g’on  ichak  segmentlarga  bo’linadi,  uning  yuzasida  bir-

biridan  egatlar  bilan  ajratiladi.  Egatning  ichida  yarim  oy  burmacha  mos  keladi. 

Yo’g’on ichakning do’ppaymalari chambar ichak lentalari va charvi o’siqlari bor. 

Jigar  qorin  bo’shlig’ining  yuqori  qismida  joylashib.  Tepa  yuzasi  diafragma 

tegib  turadi.  Jigarning  ko’p  qismi  o’ng  qovurg’a  osti  sohasida  joylashgan.  Jigar 

organizmdagi  hazm  bezlarining  eng  kattasi  bo’lib,  og’irligi  1500  g  gacha  boradi. 

Normal holatdagi jigarning pastki qirg’og’i-qovurg’a ravog’idan tashqari chiqmaydi. 

PDF created with pdfFactory trial version 

www.pdffactory.com

---

 

46

Jigarning pastki yuzasi biroz orqaga qaragan bo’lib, unda parallel joylashgan chap va 

o’ng sagital chuqur egat va ular o’rtasida ko’ndalang joylashgan.