Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc


mikroresurslar  va  makroresurslarga



Download 1,07 Mb.
Pdf ko'rish
bet100/239
Sana23.01.2022
Hajmi1,07 Mb.
#405169
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   239
Bog'liq
bozor iqtisodiyoti va biznes asoslari

mikroresurslar  va  makroresurslarga 
bo’linadi.  Mikroresurslar  markazlashmagan  bo’lib,  korxona,  firma,  kompaniya, 
tashkilot, jamoa uyushmalari, shaxslarning pul resurslaridan iboratdir. Bunga qarzga 
olingan pullar ham kiradi. Makroresurslar asosan davlat ixtiyoridagi pul resurslaridan 
iborat  bo’lib,  umumdavlat  miqyosida  tashkil  etiladi.  Bular  umuman  byudjetda 
jamg’ariladi. Shu bilan birga boshqa fondlar ham mavjuddir. 
Bozor iqtisodiyotida, albatta, mikroresurslar asosiy o’rinni egallaydi. Bozorda 
erkin  iqtasodiy  faoliyat  sharoitida  albatta  firma,  kontsern,  korporatsiya,  birlashma, 
korxona  kabilarning  moliyasi  asos  bo’lib  hisoblanadi.  Lekin  bozor  iqtisodiyotini 
tartibga solishda davlat moliyasi etakchi o’rinda bo’ladi. 
Iqtisodiy  faoliyatni  moliyalashtirish,  moliya  resurslarining  tashkil  topishi 
asosan  uch  usulda  amalga  oshadi:  1)  o’zini-o’zi  moliyalashtirish,  2)  qarz  olish 
(kredit), 3) zaruriy holatlarda davlat ajratgan moliyadan foydalanish. Birinchi usulda 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com


 
88 
pul mablag’lari, resurslari har bir iqtisodiy sub’ekt tomonidan o’z xisobiga shakllanadi. 
Ikkinchi usulda qarz olish hisobiga moliya resurslari tashkil topadi. Uchinchi usulda 
davlat  byudjeti  yoki  boshqa  umumiy  fondlar  hisobiga  moliyalashtirish  zaruriyati 
tug’ilishi bilan moliya resursi paydo bo’ladi va shu asosdagi sarmoyalar ishga solinadi. 
Bozor  iqtisodiyoti  talabi  bo’yicha  sarmoya  va  mablag’larning  erkin  harakati 
ta’minlanadi. Bu albatta moliya bozorining rivojida hal qiluvchi ahamiyat kasb etadi. 
Moliya bozori milliy va xalqaro miqyosda bo’lib, bunda pul mab-lag’larining erkin 
harakati shakli tushuniladi. Har qanday bozor shakliga o’xshab, pul bozorining ham 
ob’ekt  va  sub’ektlari  mavjuddir.  Moliya  bozorining  ob’ektlari  asosan  qimmatbaho 
qog’ozlar,  pul,  qarz  pul  kabilardir.  Aktsiya,  obligatsiya,  chek,  veksel  kabilar 
qimmatbaho qorozlar bozorining ob’ektini tashkil etsa, qarz pullar kredit bozorining 
ob’ekti  hisoblanadi.  Moliya  bozorida  pul  egalari  va  ularga  muhtojlar  uning 
sub’ektlari hisoblanadi. Bularning o’rtasidagi bevosita munosabat va oldi-sotdi moliya 
bozorining mazmunini bildiradi. Bu jarayonda talab va taklif ta’siri hamda erkin baho 
asos bo’lib xizmat qiladi. 
Moliya  bozori  bo’sh  pul  mablag’larini  jamg’aradi  va  ma’lum  maqsadni 
mo’ljallagan  holda  ularni  moliyaviy  resurslarga  aylantiradi.  Bu  aholi  qo’lidagi 
harakatsiz  yotgan  pullarni  ishga  solishda  ayniqsa  qo’l  keladi.  Ka-pitalga  aylangan 
pul  mablag’larining  tarmoqlar  o’rtasi-dagi  harakatini,  ularning  sohadan  sohaga 
ko’chishini  ta’-minlab,  erkin  ko’chib  yurish,  pul  resurslaridan  samarali 
foydalanishni  ta’minlashda  moliya  bozorining  ta’siri katta. Masalan, kompyuter 
sanoati tezlik bilan o’sib borar ekan, demak, buning uchun katta mablag’ zaruriyati 
tug’iladi. Buning uchun bu sohaga keng miqyosda pul kapitali darkor. Metallurgiya 
kengaymasa, hatto qisqarib borsa bundagi pul kapitali erkin holda boshqa tarmoqqa, 
misolimizdagi  kompyuter  sanoatiga  ko’chishi  kerak.  Chunki,  bu  erda  talab  yuqori, 
foyda katta, demak, baho ham yuqori, metallurgiya va shunga o’xshash tarmoqlarda 
esa  talab  kam,  foyda  nisbatan  past.  Bu  moliya  bozori  orqali  hal  qilinadi.  Pul 
sarmoyalari erkin holda, ya’ni oldi-sotdi tarzida eng zarur tarmoqlar tomon harakat 
qiladi, pul resurslari bilan ta’minlash normallashtirilib boriladi. 

Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   239




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish