Umumiy kimyo

Endоtеrmik  rеаksiyalаr  –  issiqlik  yutilishi  bilаn  bоrаdigаn  rеаksiyalаr. 

Endоtеrmik so`zi yunonchadаn оlingаn bo`lib, “endо” ichkаrigа, “tеrmоs” issiqlik 

dеgаn  mа’nоni  аnglаtаdi.  Endоtеrmik  rеаksiyalаr  tеnglаmаlаri  quyidаgi  tаrtibdа 

---

yozilаdi.  А  +  B  =  C  + 



H.  Bunda 



H  issiqlik  yutilishini  bildirаdi.  Energiya 

yutilishi  bilan  boradigan  reaksiyalarga  tashqaridan  to`xtovsiz  sur’atda  energiya 

berib turish kerak bo`ladi, energiya berilishi to`xtatilsa, reaksiya ham to`xtaydi. 

Energiyaning har xil turlari kimyoviy energiyaga aylanishi mumkin. Bunda 

hosil  bo`lgan  moddada  energiya  zahirsi  ko`p  va,  demak,  bunday  modda  beqaror 

bo`ladi. Masalan, azot yuqori temperaturada kislorod bilan birikib, NO hosil qiladi. 

Bu  reaksiya  vaqtida  energiya  yutiladi.  NO  ning  energiya  zahirasi  azot  va 

kislorodning  energiyalari  yigindisidan  ko`pdir.  Bu  reaksiyada  issiqlik  energiyasi 

kimyoviy energiyaga aylanadi. 

Moddalar  elektr  toki  yordamida  ajratilganda  va  elektroliz  vaqtida  elektr 

energiyasi kimyoviy energiyaga aylanadi. 

O`simliklarda boradigan  fotosintez vaqtida quyoshning o`simlikka tushgan 

nur  energiyasi  ta’sirida  murakkab  kimyoviy  reaksiyalar  sodir  bo`ladi.  Bunda  nur 

energiyasi kimyoviy energiyaga aylanadi. 

Аjrаlаdigаn  yoki  yutilаdigаn  issiqlik  miqdоri  ko`rsаtilgаn  rеаksiya 

tеnglаmаlаri  tеrmоkimyoviy  rеаksiya  tеnglаmаlаri  dеyilаdi.  Kimyoviy  rеаksiya 

nаtijаsidа  аjrаlgаn  yoki  yutilgаn  issiqlik  miqdоri  rеаksiyaning  issiqlik  effеkti 

dеyilаdi.