Umumiy kimyo va fizika

Fe³⁺ ionining reaksiyalari
Temir (III) tuzlarininig eritmalari sariq yoki qizil - qo’ng’ir rangli bo’ladi.
O’yuvchi ishqorlar NaOH, KOH va ammiak NH₄OH Fe³⁺ ioni bilan qizil-qo’ng’ir rangli cho’kma Fe(OH)₃ hosil qiladi. Temir (III)-gidroksid amfoter xossaga ega emasligi bilan Al(OH)₃ va Cr(OH)₃ lardan farq qiladi. SHuning uchun ortiqcha miqdorda olingan ishqorda erimaydi (tekshirib ko’ring). Fe(OH)₃ pH=3,5 bo’lganda cho’kmaga to’la tushgani sababli Al(OH)₃ va Cr(OH)₃ kabi ammiak va uninig ammoniyli tuzlari bilan aralashmasi ta’sirida ham cho’kmaga tushadi.


Fe²⁺ionining reaksiyalari
Ikki valentli temir tuzlarining eritmalari och yashil rangli, suyultirilgan eritmalari esa rangsiz bo’ladi.
NaOH va KOH o’yuvchi ishqorlar Fe²⁺ ionini Fe(OH)₂ holida cho’kmaga tushiradi:
Fe²⁺ + 2OH^-  Fe(OH)₂

Cho’kmaga tushirish havo kirmaydigan idishda o’tkazilsa, oq rangli Fe(OH)₂ cho’kmasi hosil bo’ladi. Odatdagi sharoitda u qisman oksidlanishi tufayli, xira – yashil tusli bo’ladi. CHo’kma rangining havoda tez o’zgarishini uni fil’tratdan ajratib olgandan keyin kuzatish qulayroq. Oksidlanishning so’nggi mahsuloti Fe(OH)₃ dir. Fe(OH)₂ ham xuddi Fe(OH)₃ ga o’xshash kislotalarda erib, ishqorlarda erimaydi.

Mn²⁺ ionlarining reaksiyalari
Marganes tuzlarining eritmalari och pushti rangli, suyultirilgan eritmalari esa rangsiz bo’ladi.
O’yuvchi ishqorlar NaOH va KOH Mn²⁺ ioni bilan kislotalarda eriydigan, lekin ishqorlarda erimaydigan och cho’kma Mn(OH)₂ hosil qiladi:

Mn²⁺ + 2OH^-  Mn(OH)₂

Cho’kma havoda to’rt valentli marganes birikmasiga, aniqrog’i manganit kislotaga MnO(OH)₂ (yoki H₂MnO₃) qadar oksidlanishi sababli tezda xiralanadi. Agar marganes (II) tuziga ishqordan tashqari, oksidlovchilar (vodorod ‘eroksid yoki bromli suv) ta’sir ettirilsa, darhol MnO(OH)₂ hosil bo’lib, to’q qo’ng’ir cho’kma holida cho’ka boshlaydi:

Mn²⁺ + 2OH^- + H₂O₂  MnO(OH)₂ + H₂O

MnO(OH)₂ cho’kmasi Mn(OH)₂ dan farq qilib suyultirilgan H₂SO₄ da erimaydi. Biroq agar H₂SO₄ dan tashqari H₂O₂ eritmasidan ham 1-2 tomchi qo’shib qizdirilsa, MnO(OH)₂ erib ketadi (tekshirib ko’ring). Bunda (ya’ni kislotali muhitda) H₂O₂ Mn⁴⁺ ga xuddi qaytaruvchidek ta’sir etib, o’zi erkin kislorodgacha oksidlanadi:

MnO(OH)₂ + 2H⁺ + H₂O₂  Mn²⁺ + 3H₂O + O₂

MnO(OH)₂ cho’kmasini Sulfat kislotada erishida eritmaga nitratlarga (NaNO₃ yoki KNO₃ ga qadar) oksidlanadigan nitritlar (NaNO₂ yoki KNO₂) eritmasini qo’shib ham marganes (IV) ni marganes (II) ga qaytarish mumkin. Xlorid kislota Sulfat kislotadan farq qilib, MnO(OH)₂ ni erita oladi (qizdirilganda). Bunda Cl^- ioni qaytaruvchi rolini o’ynaydi va o’zi Cl₂ gacha oksidlanadi:

MnO(OH)₂ + 4H⁺ + 2Cl^-  Mn²⁺ + 3H₂O + Cl₂