Umumiy kimyo va fizika

MIQDORIY ANALIZ USULLARI.
OKSIDLANISH-QAYTARILISH TITRLASH USULLARI.
REJA:
1. Miqdoriy analiz usullari.
2. Oksidlanish-qaytarilish titrlash usullari.
3. Oksidlanish-qaytarilish titrlash usullarining afzalliklari va kamchiliklari.

Analitik kimyo fan sifatida 17 asrning o’rtalarida sanoatning yuksalishi natijasida rivojlana boshladi. Ayniqsa oxirgi 50 yil davomida ko’p ishlar qilindi. Bu davrda chop etilgan ilmiy ishlarning soni, avvalgilariga qaraganda bir necha yuz ming marta ortib ketdi.

Yuqori haroratga chidamli qotishmalarning yaratilishi, raketasozlikda juda toza moddalarning ishlatilishi analiz qilinayotgan moddada nihoyatda kam bo’lgan qo’shilmalarni aniqlash, eng dolzarb masala bo’lib qoldi va yangi, sezgir metodlarni ishlab chiqishni taqozo eta boshladi.
Analitik kimyo moddalarni ajratish va ularning miqdorini aniqlash bilan shug’ullanadi. U muhim nazariy va amaliy ahamiyatga ega. Analitik kimyoning fundamental nazariy asoslarini tabiat qonunlari, jumladan, D. I. Mendelevning davriy qonuni, modda massasi va energiyasining saqlanish qonunlari, modda tarkibining doimiyligi, massalar ta’siri qonuni tashkil etadi. Analitik kimyo anorganik kimyo, organik kimyo, fizikaviy kimyo, kolloid kimyo, elektrokimyo, kimyoviy termodinamika, fizika, informatika va boshqa fanlar bilan chambarchas bog’langan. Bu fanlarning yutuqlaridan foydalanish analitik kimyoni boyitadi, imkoniyatlarini kengaytiradi. Hozirgi zamondagi ilmiy izlanishlar, yangi moddalarning sintezi, texnologik sxemalarni ishlab chiqish, mahsulotlarning sifatini oshirishda ham analitik kimyo usullarini qo’llamasdan turib amalga oshirib bo’lmaydi. Atrof-muhitni muhofaza qilish, yer osti suvlarining tarkibini, tuproq va biz nafas olib turgan havoning tozaligini doimo nazorat qilib turishda analitik kimyoning roli beqiyosdir. Analitik kimyo geologiya, qishloq xo’jaligi, meditsina, farmatsevtika, neft-kimyo sanoati va ko’pgina xo’jaliklarning boshqa sohalarida ham muhim ahamiyatga ega. Analitik kimyo usullari tuproq. havo, suvlarning tozalik sifati va ularda har xil zaharli moddalarning yo’l qo’yilishi mumkin bo’lgan kontsentratsiyalari (PDK-predelьno dopustimaya kontsentratsiya) doimiy ravishda nazorat qilib boriladi va sanoatda chiqayotgan mahsulotlarning sifati doimo tekshirib turiladi. SHuning uchun analitik kimyoning metodlarini mutaxassisligidan qat’iy nazar, barcha kimyogarlar bilishi kerak.
Analitik kimyo ikki qismga - sifat analizi va miqdoriy analizga bo’linadi. Sifat analizda modda qanday elementlardan, ionlardan tashkil topganligini tekshiriladi.
Miqdoriy analiz metodlari yordamida esa moddani tashkil etgan elementlar qanday nisbatda birikkanligi, ularning foiz tarkibi yoki kontsentratsiyasi (molьl, gl) aniqlanadi.
Har qanday moddani miqdoriy analiz qilishdan avval uning sifat tarkibi ma’lum bo’lishi kerak.