Umumiy fizika kursidan praktikum o’quv qo’llanma

 
Giroskop chayqalishi 
Tajriba maqsadi: 
Azimutda muvozanatda turuvchi giroskopning chayqalish 
chastotasining aylanish chastotasiga bogʻliqligini oʻlchash. 
𝑓
𝑛
= 𝑓
𝑧
𝐽
𝑧
𝐽
𝑥𝑦
bogʻlanishni nazariya bilan solishtirish

𝐽
𝑧
- z oʻqi boylab inertsiya momenti 

𝐽
𝑥𝑦
- ekvotorial oʻq boʻylab inertsiya momenti 
 
Qisqacha nazariya
: Aylantiruvchi moment ta′sir qilmayotgan simmetrik giroskop 
ogʻirlik nuqtasida muvozanatda boʻladi va uning impuls momenti quyidagiga teng 
va doimiydir 
𝐿 = 𝐽𝜔
bu yerda ω - giroskopning burchak tezligi, J-inetrsiya tenzoridir. Bizning tajribada 
qoʻllanilayotgan giroskop uchun J inertsiya momenti quyidagi tashkil qiluvchilarga 
ega 
𝐽 = (
𝐽
𝑥𝑦
0
0
0
𝐽
𝑥𝑦
0
0
0
𝐽
𝑧
)
Agar burchak tezlik yoʻnalishi inertsiya momenti asosiy oʻqlari boʻylab 
yoʻnalmagan boʻlsa, L va ω yoʻnalishi mos tushmaydi. Natijada, giroskopning 
koordinata boshi bilan bogʻlangan oʻqi bir nuqtada doimiy turmaydi, ammo impuls 
momenti vektori yoʻnalishi boʻylab f- “