Umumiy astronomiya

Laboratoriya mashg’ulot materiallari

Laboratoriya ishi 1.Yulian kunlari va kalendar sana.

Birinchi darsda talabalarga laboratoriya ishining maqsadi, kerakli jihozlari, ishning nazariy qismi va taqvim sanadan Yulian sanani aniqlish tushuntiriladi.

Ishning maqsadi: Grigorian taqvim bo‘yicha berilgan sanani unga mos keluvchi Yulian sanaga, va aksincha berilgan Yulian sanadan taqvim sanaga o‘tish usullarini o‘rganish.

Nazariy qism.

Taqvimlar asosan uch turga bo’linadi: quyosh, oy va oy – quyosh taqvimlari. Quyosh taqvimlarida – tropik yil, oy taqvimlarida – sinodik oy, oy – quyosh taqvimlarida ham tropik yil, ham sinodik oy olinadi.

Turli davriy astronomik jarayon va hodisalar, xususan, yulduzlar ravshanliklari o‘zgarishlarini tadqiq etishda 1583 yilda Josef Skaliger tomonidan tarix va xronologik maqsadlarda foydalanish uchun taklif etilgan va yulian davr yoki yulian kunlar deb ataluvchi maxsus sanog‘idan foydalaniladi. Yulian kunlarning sanoq boshi shartli bo‘lib, yulian taqvimi bo‘yicha eramizdan avvalgi 4713 yil 1 yanvarning peshinidan (kunlarning astronomik sanog‘i bo‘yicha -4712 y.) yuritiladi. Yulian davr uchta kichik davrning ko‘paytmasidan iborat bo‘dib, insoniyatning deyarli barcha davrini qamrab olgan.

Umumiy ko’rsatmalar

Yulian sana o‘rtacha Grinvich tush paytidan, ya’ni, butun dunyo (UT) 12 dan (yoki efemerid vaqtning 12 sidan, bu holda u yulian efemerid sana deb yuritilad) hisob boshlanadi. Masalan, 1977, aprel 26.4=JD 2413259.9 ga teng bo‘ladi.

Quyida keltirilayotgan usulda grigorian taqvimning reformasi hisobga olingan. Masalan, 1582 yilning 4 oktyabridan to‘g‘ridan – to‘g‘ri 15 oktyabr keladi. Miloddan avvalgi yillar astronomiyada qabul qilinganidek hisoblanadi: 1 yildan avval nolinchi yil bo‘lgan, undan avval esa yilning nomeri -1 bo‘lgan.
INT orqali x ning butun qismini, ya’ni, verguldan oldingi butun sonni belgilaylik. Masalan
INT(7/4)=1, INT(8/4)=2, INT(5,02)=5, INT(3,999)=3, INT(-4,98)=4.