Умумий ўртатаълим мактаб амалиётчи психологлари малакасини ошириш курсининг мутахасисслик буйича давлат талаблари, ЎҚув-мавзу режа, дастур

3.3.9 Мавзу: Психотренинг ва унинг шахс шаклланишидаги роли


Тренер ва унга қўйиладиган талаблар.

Энг муҳими тренер ўқитувчи эмаслигини унутмаслик керак. Унинг вазифаси - шароит, вазиятни яратиш ёки иштирокчиларга кўмаклашишдан иборат.

Тренер қуйидагиларни бажармасликка ҳаракат қилиши лозим.
- Гуруҳга раҳбарлик қилиш.
- Гуруҳга тайёр ахборотларни бериш.
- Гуруҳ нима иш қилиши кераклиги тўғрисида маслаҳат бериш ёки таклиф киритиш.
Тренернинг вазифаси - гуруҳнинг қизиқишини ошириб, уларни йўналтириб ва рағбатлантириб боришдан иборат. Иштирокчиларнинг ўзи ишлаши учун тренер уларга фақат шароит яратиб бериши лозим. Шундай қилинса иштирокчилар муаммоларни таҳлил қилиш ва маълум бир ҳулосаларга келиш жараёнида ўзаро ишонч ва ҳурмат кўникмаларини эгаллаб боради. Иштирокчилар мустақил равишда бирор фикрга келса, тренер уни тўғри қарор сифатида қабул қилиши керак. Тренер ҳар бир иштирокчининг муваффақиятини рағбатлантириб, уларнинг яширин истеъдодларини намоён қилишларига имкон яратиши керак. (М: иштирокчи кечикиб келганда чиройли қўшиқ ёки шеър айтиши; ролли ўйинда яхши роль бажариши.)
Тренер ҳар қандай вазиятда қуйидагиларга амал қилиши керак.

• 
  Мавзу доирасидан четга чиқмаслик, муҳокама этилаётган мавзуларга нисбатан ўз фикрини билдириш ва машғулот сўнгида албатта хулоса ясаши шарт.
  
• 
  Тренер ҳар бир кишини эшитиши, суст иштирокчиларни фаоллаштириши ва фаол қатнашаётган иштирокчиларни рағбатлантириши шарт.
  
• 
  Тренер иложи борича иштирокчиларни яқиндан билиши, ишни яхши ташкил қилиши, гуруҳда дўстона муҳитни ташкил қилиши, зиддиятли ҳолатларга йўл қўймасликка ҳаракат қилиши керак.
  

Тренерда фикр алмашиш малакаси жуда яхши ривожланган бўлиши керак. Бу малакани эгаллаш қуйидагиларга боғлиқ:
- диққат билан эшитиш;
- эшитиб бўлгач ўз фикрини билдириш;
- ўз ҳиссиётларини ва кечинмаларини билдириш. Диққат билан эшитиш малакаси қуйидагилардан иборат:
- гапираётган кишига қараб туриш керак ва иложи борича кўзларига боқиб туриши керак;
- унинг гапларини бўлмаслик керак;
- атрофдаги таъсирларга берилмаслик керак;
- иложи борича тинчликни сақлашга ҳаракат қилиш керак.
Гуруҳда иш жараёнида юзага келувчи муаммоли вазиятларни ҳал этишга тайёр бўлиш.