Умумий ўрта таълим мактабларининг “тарбия” фани дарслиги концепцияси м у н д а р и ж а

Дарсликнинг технологик асоси


Ушбу мақсадда замонавий дарслиларга қўйиладиган талаблар қаторига интерактив, бихевиор ва витаген технологиялар воситасида ўқувчиларда у ёки бу хулқ моделларини, фазилатларни босқичма босқич ривожлантириб бориш кўзда тутилган. Бу ёндошув ўқувчиларга ўзини ижтимоий-муносабатларнинг марказида тасаввур қилишларига, шакллантрилган ижтимоий компетенцияларини эркин намоён қилишига шароит яратади. Шу туфайли мазкур ўқув фани моҳияти 50% назарий, 50% амалий асосга қурилган. Бу ўзбек халқининг “Юз марта эшитггандан кўра бир марта кўрган яхши” мақолида мужассам.


Дарсликнинг дидактик хусусиятлари


“Тарбия” дарсликлари уч хусусиятга эга:

1. 
   Дарслик – ўқув-тарбия фаолиятининг замонавий модели;
   
2. 
   Дарслик – ўқитувчи учун таълим стратегиясини белгиловчи методик манбаи;
   
3. 
   Дарслик – ижтимоий малакаларни ўзлаштириш, такомиллаштириш учун бихевиор тренинглар тизимидан иборат.
   

Дарсликнинг Концептуал хусусияти – ҳар бир ўқувчи учун қизиқарли ва аҳамиятли бўлиши; ҳар бир ўқувчига индивидуал ёндошиш имкониятини яратиш; ижобий фазилатларнинг кундалик ҳаётда намоён бўлишини таъминлаш; ҳар бир синф ўқувчиларида ёшига мос ижтимоий компетенцияларни ривожлантириш ва ўз хулқида ихтиёрий амал қилиш одатларини шакллантиришдан иборат.
“Тарбия” фани дарслиги нафақат инсоний фазилатлар мазмуни, шакли ҳақида билим олиш, ўз мустақил фикрларини шакллантириш, балки ўз иллюстратив-инструктив моҳияти билан ажралиб туради.


Дарсликнинг маънавий-ахлоқий тарбия тизимидаги ўрни.

Маънавий-ахлоқий тарбия ёшларни ҳаётда ўз олдига тўғри, яхши ният, мақсадларни қўйишга(маънавий) ва шу ният-мақсадларни амалга оширишнинг гўзал хулқларини(ахлоқий) ўргатади. Маънавият инсоннинг ўз мақсадларини англашига, ахлоқ ана шу мақсадларга эришишда инсон хулқи қандай бўлишини англашга хизмат қилади.

Мактабда маънавий тарбия ўқувчининг ички оламини яратади, ахлоқий тарбия – ана шу ички оламни ташқи олам билан боғлашга ўргатади. Бу қадимий маънавий-ахлоқий “Эзгу сўз, эзгу сўз, эзгу иш” триадасининг педагогик дискурсига таянади. Маънавий-ахлоқий тарбия шунинг учун ҳам бир бирини тақозо қилади. Зеро одамнинг яхши-ёмонлигининг сабаблари унинг қўл-оёғи, кўзлари, тили, гавдаси, кийими қандайлигида эмас, балки унинг ахлоқий субстанцияси – маънавиятида. “Тарбия” дарслиги ўқитувчи, мураббий, ота-оналар ва тарбияланувчиларни ана шу педагогик жараёнга олиб киради.