Умумий маълумот Фавқулодда вазият

Қор кўчкисининг уч тури бўлади:
1. Янги ёқкан қордан (қор ёғиши вақтида ёки ундан кейин ҳосил бўлади).
2. Қор коплами катламининг бузилиши билан боғлик.
3. Қор кўчкилари сел оқимлари, кўчки, ўпирилиш, сув тошқинларига олиб келади.
Қор кўчкини олдини олиш учун пассив ва актив чора - тадбирлар қорилаши мимкин. Пассив чораларга куйдаги усуллар киради: таянч инсоотларни, дамба, ариклар, кўчки кесувчи қурилмалар.
Қор кўчкисини сунний равишда, белгиланган вақтида ва хавфсизлик чораларига амал қилиб ўтказиш-фаол чора деб аталади.


Шамол ва унинг турлари
К учли шамол (довул). Тезлиги 120 км/сек дан ортадиган, ер юзига яқин жойда 200 км/с ни ташкил этади. Вайрон қилувчи ва анча давом этувчи кучли шамол ҳисобланади.
Тўфон. Бу ер устки иншоатларини жиддий зарарлайди, денгиздан 10-12 метр баландликда тўлқинни юзага келтиради ва тоғлардаги қорли бўрон ва шамол, ҳаво массасини 12 ва ундан юқори балларда (1 балл – 2,5 м/сек) ҳаракатлантиради. Океанда юзага келадиган (50 м/сек) тўфон тайфун деб аталади.
Б ўрон. Тезлиги 20 м/с дан ортиқ ва узоқ давом этувчи кучли шамол. У циклон даврида кузатилади ва денгизда катта тўлқинларни, қуруқликда эса вайроналикларни келтириб чиқаради.
Қуюн. Бу момоқалдироқ булутида юзага келувчи ва кўпинча ер юзасигача диаметри ўнлаб ва юзлаб метрга етувчи хартум шаклида чўзилувчи шамол. У узоқ муддат давом этмайди, булут билан биргаликда ҳаракат қилади.


Биологик табиий офат турлари ва улардан муҳофазаланиш
Биологик табиий офат - бу одамлар, хайвонлар ва ўсимликлар орасида ўта хавфли инфекциялар, зооноз инфекциялар ва ўсимликларга хос касаллигини тарқалиши.
Эпидемиологик вазиятлар.
Юқумли касалликнинг маълум бир чегараланган ҳудудда, яъни кўча, маҳалла, қишлоқ, туман, шаҳар аҳолиси орасида бир неча йиллар давомида вақти-вақти билан ҳар йили ёки ҳар 2-3-5 йилда такрорланиб, тарқалиб туришига эндемия дейилади. Масалан, қорин тифи, бруселлёз, безгак, гепатит ва бошқа касалликлар.
Юқумли касалликнинг вилоят, республика миқёсида бир пайтнинг ўзида тарқалишига эпидемия дейилади. Масалан, грипп, ОИВ ва бошқа касалликлар.
Юқумли касалликнинг бир неча мамлакатларда бир пайтнинг ўзида кенг миқёсда тарқалишига пандемия дейилади. Масалан, грипп, ОИВ, вабо ва бошқа касалликлар.