Умумий маълумот. Электр токининг инсон танасига таъсири

Мавзу: Электр токининг инсон организмига физиологик таъсирини ўрганиш


Ишдан мақсад: электр токининг инсон организмига таъсирини ҳамда электр токи таъсирига тушиб қолган одамга биринчи тиббий ёрдам кўрсатишни ўрганиш.


Умумий маълумот.
Электр токининг инсон танасига таъсири
Электр токи таъсирининг энг хавфли томони шундаки, бу хавфни олдиндан кўриш ва сезиш имконияти йўқлиги учун, электр токи хавфига қарши ташкилий ва техник чора-тадбирлар белгилаш, тўсиқ воситалари билан таъминлаш, шахсий ва жамоа муҳофаза тизимларидан унумли фойдаланиш ниҳоятда муҳим аҳамиятга эга ҳисобланади.
Электр токи фақат биологик таъсир билан чегараланиб қолмасдан, электр ёйи таъсири, магнит майдони таъсири ва статик электр таъсирларига бўлинадики, буларни билиш ҳар бир инсон учун зарур ҳисобланади.
Электр ускуналарнинг носозлиги ёки уларнинг ишлатиш қоидаларига амал қилмаслик инсоннинг шикастланишига олиб келади. Электр токи инсон танасига термик, электролитик ва биологик таъсир этади. Натижада инсоннинг нафас олишида, юрак фаолиятида, моддалар алмашинувида, қон таркибида ва бошқа аъзоларида ўзгаришлар бўлиши мумкин.
Электр токининг термик таъсири – инсон танасининг баъзи жойида куйиш, қон томирлари, нерв ва ҳужайраларнинг қизиши сифатида кузатилади.
Электр токининг электролитик таъсири – қон ёки ҳужайралар таркибидаги тузларнинг парчаланиши натижасида, қоннинг физик ва кимёвий хусу-сиятларининг ўзгаришига олиб келадиган ҳолат тушунилади. Бунда электр токи марказий асаб ва юрак-қон тизимини кесиб ўтмасдан, тананинг баъзи бир қисмларигагина таъсир кўрсатиши мумкин.
Электр токининг биологик таъсири – бу фақат тирик организм учун хос хусусият ҳисобланиб, бу таъсир натижасида мускулларнинг кескин қисқариши туфайли организмидаги тирик ҳужайралар тўлқинланади, бунда асосан организдаги биоэлектрик (инсон организми биоэлектрик токлар ёрдамида бошқарилади) жараёнлар бузилади ва ток уриш ҳолати вужудга келади.
Электр токидан шикастланиш электрик куйишга, терининг металланишига, электр белгиларига ва механик таъсирга фарқланади.
Электрдан куйиш тўрт даражада фарқланади:

1. 
   Термик қизариш;
   
2. 
   Пуфакчалар ҳосил бўлиши;
   
3. 
   Тери юзасининг мўртланиши;
   
4. 
   Тери тўқимасининг тўлиқ кўйиб кетиши.