Умуман олганда,молия сузи кенг камровли булиб,пул аралашган жойда,у уз вазифаларини бажаради

Хар бир замонавий иктисодчи «молияни» билмай иложи йок.У кандай мохиятга эга,кандай функцияларни бажаради-шу саволларга жавоб беришга харакат киламан.Молия арабча сўз бўлиб, ўзбек тилида энг умумий тарзда ―пул маблағлари маъносини англатади.Назарий билимларга тўхталсак, бу сўз тилимизда ишлатилишининг қуйидаги кўринишлари бор: шахс, оила, жамоа, ташкилот ѐки давлат тасарруфидаги пул маблағлари (масалан, корхона молияси);максадли пул фондларини ҳосил этиш, жамлаш, тақсимлаш ва ишлатиш юзасидан пайдо бўладиган иқтисодий муносабатлар мажмуи; пул маблағларини шакллантириш, тақсимлаш, уларни сарф қилиш тизими (масалан, молия йили, молия капитали, молия тизими); шундай (молия) ишлар(и) билан шуғулланувчи давлат органи (сўзлашув тилида).
Молия қуйидагилар ўртасида вужудга келадиган пул муносабатларини ифодалайди: товар-моддий бойликларни сотиб олиш, маҳсулот ва хизматларни реализация қилиш жараѐнида корхоналар ўртасида вужудга келадиган пул муносабатлари; марказлаштирилган пул маблағлари фондларини яратиш ва уларни тақсимлаш борасида корхоналар ва уларнинг юқори органлари ўртасида вужудга келадиган пул муносабатлари; бюджет тизимига солиқларни тўлаш ва харажатларни бюджетдан молиялаштириш давомида корхона ва давлат ўртасида вужудга келадиган пул муносабатлари; солиқлар ва бошқа ихтиѐрий тўловларни тўлаш жараѐнида давлат ва фуқаролар ўртасида вужудга келадиган пул муносабатлари; тўловларни амалга ошириш ва ресурсларни олиш жараѐнида корхоналар, фуқаролар ва нобюджет фондлари ўртасида вужудга келадиган пул муносабатлари; бюджет тизимининг алоҳида бўғинлари ўртасида вужудга келадиган пул муносабатлари; суғурта бадалларини тўлаш ва зарарларни қоплаш, суғурта ҳодисаси рўй берган пайтда аҳоли, корхоналар ҳамда мулкий ва шахсий суғурта органлари ўртасида вужудга келадиган пул муносабатлари; корхона фондларининг доимий доиравий айланишига хизмат қилувчи пул муносабатлари.
Умуман олганда,молия сузи кенг камровли булиб,пул аралашган жойда,у уз вазифаларини бажаради.
Молиянинг моҳияти унинг функциялари орқали намоѐн бўлади. Молия қуйидаги икки функцияни бажаради:1-назорат,2-таксимлаш. Бу функциялар молия томонидан бир вақтнинг ўзида амалга оширилади. Ҳар қандай (бир) молиявий операция ЯИМ ва МДни тақсимлаш ва шу тақсимлаш устидан назоратнинг амалга оширилишини англатади.
Таксимлаш функцияси мамлакатдан то махаллий микйосида куриб чикилади.Умуман олганда, молиянинг тақсимлаш функцияси: хўжалик субъектлари, аҳоли, давлат ва маҳаллий ўз-ўзини бошқариш органлари даражасида мақсадли пул маблағлари фондларини шакллантиришга; хўжалик ичида, тармоқ ичида, тармоқлараро, ҳудудлар-аро, шунингдек ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш соҳалари, аҳоли ижтимоий гуруҳлари ўртасида қайта тақсимлашни содир этишга каратилган.
Молия назорат функциясининг энг муҳим вазифаларидан бири молиявий масалалар бўйича қонунчиликнинг аниқ бажарилишини, бюджет тизими, солиқ хизмати, банклар олдидаги молиявий мажбуриятлар, шунингдек ҳисобкитоблар ва тўловлар бўйича хўжалик юритувчи субъект-ларнинг ўзаро мажбуриятлари бажарилишининг ўз вақтидалиги ва тўлиқлигини текшириш ҳисобланади. Агар молиянинг назорат функцияси амалиѐтда амалга оширилмаса, молия тақсимлаш функциясининг самарадорлигини баҳолашнинг ҳам иложи йўқ.
Айтмокчи буганларим, молия факатгина бир атама эмас,балки бу бутун бир давлатни бошкарадиган тизим,хозирги куп йоналишларда уз тасирини курсатмокда.Уни билиш булажак молиячилар учун жуда хам зарур.