Ulug`bekning bolalik va yoshlik yillari Mirzo Ulug`bek davridagi tarixiy jarayonlar Mamlakat obodonchiligi yo`lida

Mirzo Uluqbek qaqida buyuk allomalarning fikrlari

      Yirik tarixchi olim va davlat arbobi Abdurazzoq Samarqandiy Ulug`bekni geometriya ilmida ham tengi yo`q olim deb quyidagicha ta'riflaydi:

                   Chun Ulug`bek mirzo dar ilmi qandasa,

                   Natavon yoft dar hazoron madrasa.

(geometriya ilmida Ulug`bek mirzodek kishini minglarcha madrasalardan ham izlab topib bo`lmaydi)

 

     Ulug` Alisher Navoiy esa o`zining "Farxod va Shirin" asarida uni osmon sirlarini ochgan va uni kishilar ko`ziga oynadek ravshan qilib qo`ygan astronom olim sifatida ta'riflaydi:

                    Temurxon naslidan sulton Ulug`bek,

                    Ki olam ko`rmadi sulton oningdek,

                    Oning abnoi jinsi bo`ldi barbod.

                    Ki davr aqli biridan aylamas yod.

                    Valek ul ilm sori topti chun do`st,

                    Ko`zi oldinda bo`ldi osmon past.

                    Rasadkim bog`lamish zebi jahondur,

                    Jahon ichra yana bir osmondur.

                    Bilib bu nav' ilmi osmoniy,

                    Ki ondin yozdi "Zichi ko`ragoniy"

                    qiyomatga deganda aqli ayyom.

                    Yozarlar oning ahkomidin ahkom.

     

Zahiriddin Muhammad Bobur Temur zamonida olib borilgan zo`r qurilish ishlari Ulug`bek hukmronlik qilgan davrda ham keng ko`lamda davom ettirilganidan va ko`pdan ko`p obidalar  ayniqsa Samarqandning qoq  markazida joylashgan Registon maydonida qator binolar haqida mana bularni yozgan:

     "Ulug`bek mirzoning  imoratlaridin Samarqand qa'asining ichida madrasa va xonaqoqdir. Xonaqoqning gumbazi bisyor ulug` gunbazdur, olamda oncha ulug` gunbaz yo`q deb nishon berurlar... Yanabu madrasaning janubida bir masjid solibtur, masjidi muqatt' derlar. Bu jihatni muqatta' derlarkim, qit'a-qit'a yog`ochlarini tarosh qilib, islimiy va xitoyi naqshlar solibtur, tamom devorlari va saqfi ushbu yo`sunluqtur. Bu masjidning qiblasi birla bisyor tafovuttur. Qolibo bu masjid qiblasining samti munajjim tarixi bila amal qilibturlar"