Uliwma texnika

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASI JOQARI HÁM ORTA ARNAWLI BILIMLENDIRIW MINISTIRLIGI NAWAYI MÁMLEKETLIK KÁNSHILIK INSTITUTI NÓKIS FILIALI “ULIWMA TEXNIKA” FAKULTETI
2-A Texnologiyalıq processler hám islep shıǵarıwdı avtomatlastırıw hám basqarıw toparınıń studenti Dosnazarov Atabek Karimbergenovichtıń Teoriyalıq mexanika páninen


Óz betinshe jumisi

Orınlaǵan: Dosnazarov A.

Qabıllaǵan: Saparov B.

NÓKIS – 2021
NOQATTIŃ QURAMALI HÁREKETI
Reje:

1. 
   Noqattıń quramalı háreketinde onıń tezliklerin anıqlaw
   
2. 
   Noqattıń quramalı háreketinde onıń tezleniwlerin anıqlaw
   
3. 
   Koriolis penentezleniwlerdi esaplaw
   

Temanıń maqseti: Noqattıń bir vaktning ơzida eki hám odan artıq háreketlerinde birvarakayida qatnasqanında, onıń tezlik hám tezleniwlerin máseleler tarqatıp alıw yơli menen ơrganamiz.

Noqat bir vaktning ơzida eki hám odan artıq háreketlerde bir táwekeline qatnasıw etse, noqattıń bunday háreketi quramalı háreket dep ataladı.
Noqattıń quramalı háreketin eki xilga ajıratıp alıw múmkin, olardan birinshisinde qơzǵaluvchi koordinatalar sisteması kutb menen birge tek ilgerilama háreket etedi ( ),Ekinshisinde bolsa qơzǵaluvchan koordinatalar sisteması xam ilgerilama, da aylanba yamasa tek aylanba háreket etedi( )Noqattıń qozǵaliwshan koordinatalar sistemasına salıstırǵanda etken háreketin salıstırmalı háreket dep ataladı. Noqattıń qơzǵalmas penenkoordinatalar sistemasına salıstırǵanda etken háreketin absolyut háreket dep ataladı. Noqattıń qơzǵaluvchan koordinata oqlaridagi tezligi salıstırmalı tezlik dep ataladı. Noqattıń qơzǵalmas penenkoordinata ơqlariga salıstırǵanda etken háreketinen alatuǵın tezligi absolyut tezlik dep ataladı. Noqattıń qơzǵaluvchi koordinatalardıń etken háreketinen alatuǵın tezligi koshirma tezlik dep ataladı.
Quramalı háreketdegi noqattıń absolyut tezlik vektorı salıstırmalı hám kơchirma tezlik vektorlarınıń vektor yiǵindilaridan ibarat bơladi, yaǵnıy Bu jerde -kơshirme tezlig, - nisbiy tezlik - absolyut tezlik. Eger qơzǵaluvchan koordinatalar sisteması polyus menen birgelikte tek ilgerilama háreket qilsa, noqattıń absolyut tezligi tómendegishe esaplanadı, yaǵnıy Bul halda kơchirma tezlik eki vector,yiǵindidan,ibarat,bơladi Eger vektorlar orasidagi burchak ga teng bulsa, - absolyut tezlikning moduli Formula arqalı esaplanadı.
2. Eger qơzgaluvchan koordinatalar kutb menen birgelikte tekilgerilenbe háreket qilsa, yaǵnıy kơchirma háreket fakat ilgerilenbe háreketden ibarat bulsa, onıń absolyut tezleniwi eki vektor yiǵindisidan ibarat bơlib, ekinshisi salıstırmalı tezleniw vektorlarınan ibarat bơladi, yaǵnıy.Eger qơzǵaluvchan koordinatalar sisteması polyus penen menen birgelikte de ilgerilama, da aylanba háreket qilsa, yaǵnıy kơchirma háreket de ilgerilenbe, de aylanba háreketlerden ibarat bulsa, noqattıń absolyut tezleniwi kơchirma, salıstırmalı hám koriolis penentezleniw vektorlarınıń geometriyalıq yiǵindisi den ibarat bơladi hám kơchirma tezleniw normal' hám tangentsial tezleniw lar, hám de salıstırmalı tezleniw xam qurawshıları hám lar arqalı tómendegishe jazıladı.
3. Koriolis penentezleniw vektorı


Formula menen anıqlanadı, bul erda - kơchirma múyesh tezligi bơlib, ol kơchirma aylanıw ơqi uchidan qaraganimizda aylanıw saat millari yơnalishiga keri tárepke yơnalgan bơladi. vektorlari orasidagi burchak.