«Улы7ма техникалы3 п1нлер» кафедрасы о3ыты7шыларыны4 2011-2012- о3ы7 жылыны4 ы-ярым жыллы2ында 5тету2ын саба3лар кестеси

Ruxsat etilgen kontsentratsiya ( dáreje, muǵdar ) ( REK, RED, REM) - 8 saatlı yamasa basqa jumıs kúni, sonıń menen birge háptesine 40 saattan artıq bolmaǵan, islew dawamında kesellik yamasa den sawliǵinda ózgerisler keltirip shıǵarmaytuǵın kontsenratsiya ( dáreje, muǵdar ).
Qorshaǵ́́́́an ortalıqtı qorǵaw
Qorshaǵan ortalıqtı qorǵaw -tiri ( ósimlikler hám haywanat dúnyası ) hám ólik ( topraq, suw, atmosfera, ıqlım ) tábiyaattı qayta tiklew , qáwipsizligin saqlaw hám olardan ratsional paydalanıw boyınsha kompleks ilájlar bolıp tabıladı.

Házirgi waqıtta hár bir mámlekette átirap, barliq ortalıqti qorǵaw ushın tábiyaattı saqlaw boyınsha nızamshılıq óndiriste hám xalıq aralıq mámleket ishinde hám xalıq aralıq huqıq sheńberindegi tábiyat qáwipsizligi huqıqıy bólimleri óz sawleleniwin tapqan hám ol tábiy resursların hám turmıstı asıraw ortalıǵın huqıqıy negizi esaplanadı.

Birlesken milletler shólkemi ( BMT) 1992 jıl iyun ayında Rio-de-Janeyroda qorshaǵan ortalıq jáne onıń rawajlanıwı boyınsha bolıp ótken konferenciyada tábiyattı qorǵawǵa huqıqıy jaqınlawdıń 2 tiykarǵı principin Nızamlı bekkemlep qoydı:

1. Hár bir mámlekettiń átirap ortalıqtı qorǵaw boyınsha nátiyjeli nızamshılıqtı jolǵa qoyıwı. Olar tárepinen ilgeri súriletuǵin normalar, máseleler hám jónelisler átirap ortalıq hám onıń rawajlanıwı, ámelge asırilatuǵın jumıslar átirap ortalıqtıń qáwipsizligi boyınsha real jaǵdaydı sáwlelendiriwi;

2. Hár bir mámleket átirap ortalıqtı pataslandirǵanliǵi ushın juwapkershilik basqa ekologiyalıq ziyan jetkergenligi ushın ziyan kórgenlerge taban tólew boyınsha milliy nızamshılıqtı islep shıǵıwı kerek.

Tábiyaattı qorǵawǵa huqıqıy jantasiwdiń ulıwma principleri barlıq mámleketliklerdi bir waqıtta hám tábiyattı saqlawdıń aqılǵa say nızamshılıǵına ıye boliwin talap etedi. Sol sebepli hár bir mámlekette tábiyattı, ekologiyalıq ortalıqtı buzıw arqalı adamlar den sawliǵina jetkerilgen ziyanlar ushın taban tólew boyınsha hám basqa nızamlar qabıl etiliwi zárúr. Bul nızam fizikalıq shaxslar ushın da, xojalıq iskerligin jurgiziwshi qálegen formadaǵı sub́ektke de birdey dárejede tásir etiwi kerek.