|
Birinshi basqısh -. Mi/Zcwv// aldınan analiz etiw. Bul basqısh úsh qádem menen atqarıladı :
1-qádem-qáwip dáreklerin anıqlaw ;
2-qádem-qáwiplerdi payda etetuǵın bólimlerdi anıqlaw ;
3-qádem-analizdi shegaralaw, yaǵnıy, tekserilmeytuǵın qáwiplerdi shıǵarıp taslaw.
Ekinshi basqısh -. Mv\\jaǵdaylardı izbe-izligin anıqlaw, hádiyse hám qáwipler teregin dúziw. Qáwipler teregi joqarıdan tómenge qaray qurıladı hám de sebepleri esapqa alınǵan halda tamam boladı (2. 2.-suwret).
Úshinshi basqısh -aqıbetlerdi analiz qılıw. Qáwipsizlik sisteması, bul-qáwipsizliktiń quramalı máselelerin sheshiw jolların tayarlaw hám tiykarlawda paydalanilatuǵın metodologik ilájlar jıyındısı bolıp tabıladı. Óz-ara tásiri menen anıq bir maqsetke eristiretuǵin baylanıslı bólimler jıyındısı sistema dep ataladı.
Sistema degende bir ǵana materiallıq ob́ektten tısqarı baylanıslar hám baylanısıwlar da túsiniledi. Hár qanday dúzilgen mashina texnikalıq sistemaǵa mısal bolıwı múmkin. Quramına adam da kiretuǵın element sisteması ergonomik sistema dep ataladı. Mısalı, «Adam -mashina», «adam-mashina -átirap -ortalıq».
Kran balka ilgishinen júktiń túsip ketiwi
Saqlaǵish quliptiń joqliǵi
Shiǵiw yaki kiriw
Filsator kúshiniń joqliǵi
Trostiń uziliwi
Shiǵiw hám kiriw
Texnikaliq qadaǵalawdin` joqliǵi
Trostiń tat basiwi, korroziyasi
Sistemalaw principi hádiyselerdi óz-ara baylanıslı túrde bir toplam túrinde úyrenedi. Sistema beretuǵın maqset yamasa nátiyje sistema jaratıwshı element dep aytıladı. Mısalı, órt-janiwshi zat, oksidleytuǵın kislorod, jandiriwshi. Bul jerda órt-sistema, janiwshi zat -oksidleytuǵın, jandiriwshi-onıń elementleri. Eger qandayda-bir elementti usılardan shıǵarıp taslasak, sistema buziladı. Sistemada bar sapa onıń elementlerinde bolmaydı. Bul sistemanıń zárúrli ayrıqshalıǵı bolıp, qawipsizlik máseleleri analizi tiykarında jaylasqan. Kewilsiz waqıyalardıń payda bolıw sebeplerin anıqlaw, olardı kemeytiwge qaratılǵan ilájlar qáwipsizlik sisteması analiziniń tiykarǵı maqseti bolıp tabıladı.
Hár qanday sebepler nátiyjesinde payda bolǵan qáwipler ziyan keltiredi. Sebepsiz haqıyqıy qáwip de, ziyan da joq. Sonday eken, qáwipden saqlanıw onıń kelip shıǵıw sebeplerin biliwge tiykarlanǵan.
Júz bergen qáwipler menen sebepler ortasında sebep-aqıbet baylanısı bar. Óz gezeginde bir sebep ekinshi sebeplik aqıbetti keltirip shıǵaradı hám t.b. Solay etip, sebepler hám qáwipler shınjırsiyqli sistemanı jaratadı. Bunday grafikdıń suwreti terekke uqsaydı. Qurılatuǵın tereklerde sebep hám qáwip shaqları bar. Olardı óz-ara ajıratıp taslaw múmkin emes. Soniń ushın qáwipsizlikti analiz etıwde dúzilgen suwretti sebepler hám qáwipler teregi dep ataw kerek.
Analiz usılı. Qáwipsizlikti kewilsiz waqıya júz beriwden aldın ( aprior) yamasa keyin ( aposterior) analiz etiw múmkin. Hár eki jaǵdayda qollanılatuǵın usıl tikkeley yamasa kerisinshe boladı.
Aprior analizde sol sistemaǵa tán bolıwı múmkin bolǵan ( jasırın ) kewilsiz waqıyalar tańlap alınadı hám olardı jaratıwshı bir qansha jaǵdaylar kompleksi dúziledi. Aposterior analiz bolsa kewilsiz waqıya júz bergennen keyin keleshekte ilájlar islep shıǵıw bolıp tabıladı. Bul eki usul bir- birin toldıradı.
Tuwrı usılda redaktorlawda aqıbetti aldınan kóriw ushın sebepler úyreniledi. Teris usılda bolsa aqıbet analiz qilinip, sebepleri anıqlanadı. Bul usıllardıń tiykarǵı maqseti kewilsiz waqıyalardı aldın aliw. Waqıyalardı kelip shıǵıw múmkinshiligı hám tezligi belgili bolsa, waqiyaniń shama menen qanday nátiyje menen tamam bolıwın anıqlaw múmkin.
Qáwipsizliktiń analizinde sistemanıń parametrlerin yamasa shegarasın anıqlaw tiykarǵı másele esaplanadı. Eger sistema júdá shegaralanǵan bolsa, qandayda bir qáwipli hallar yamasa faktorlar itıbardan shette qalıwı, eger sistemaǵa oǵada keń qaralsa, analiz nátiyjeleri aniq emes bolıwı múmkin.
Analiz ótkeriw dárejesi anıq maqsetlerge baylanıslı. Anıq bir jaǵdayda eskertiw jolı menen tásır qılıw múmkin bolǵan hádiyselerdi anıqlaw ulıwma jumıs usılı esaplanadı.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
