|
Ayriqsha jaǵdaylardı saplastırıwda kúsh hám quralları.
Respublikamızdahár túrli ayriqsha jaǵdaylardıń aldın alıw, ayriqsha jaǵday júz bergende aqıbetlerin saplastırıw “Ayriqsha jaǵdaylarda olardı aldın alıw hám háreket qılıw mámleket sisteması ” kúsh hám quralları tiykarında ámelge asıriladı.
Usinilatuǵin kúsh hám qurallar ayriqsha jaǵday túri hám ayrıqmashilıǵına qaray belgilenedi. Bunday jaǵdaylarda fayriqsha jaǵdaydıń waqıtı, qamtıp alǵan tap, xalıq jasaw orni hám basqa qásiyetlerine ayriqsha itibar berilip, asıǵıslıq menen jumısqa kirisiledi. Ayriqsha jaǵdaylarda olardıń aldın alıw hám háreket qılıw mámleket sistemasınıń kúshleri - bul tınıshlıq hám áskeriy dáwirdegi ayriqsha jaǵdaylarda xalıq hám aymaqlardı qorǵaw funktsiyasına iye bolǵan barlıq mámleket, jergilikli ob́ekt strukturaları hám bólimleriniń kompleksi bolıp tabıladı.
AJMS niń ayriqsha jaǵdaylardı saplastırıw boyınsha kúsh hám quralları tómendegilerden ibarat boladı : puqara qáwipsizligi áskerleri; ayriqsha jaǵdaylar ministrligine tuwrınan - tuwrı hám de operativ boysiniwshi respublika qánigelestirilgen strukturaları ; ministrlikler hám keńselerdiń áskeriylestirilgen hám de profesional qánigelestirilgen avarıya –qutqariw hám avarıya -qayta tiklew bólimleri; jergilikli hákimiyat shólkemleriniń( Qaraqalpaqstan Respublikası ministrler keńesi, wálayatlar, qalalar hám rayonlar ), ayriqsha jaǵdaylar ministrligi qutqarıwshı komandalarınıń strukturaları ; ob́ektlerdiń qánigelestirilgen strukturaları ; aymaqliq hám ob́ektlerdiń uliwmaliq hám arnawlı maqsetlerdagi strukturaları ; qızıl yarım ay jámiyetiniń valantyorlar otryadlari ( komandaları hám gruppaları ); “Watanparvar” qorǵawǵa kómeklesiwshi shólkemi. Puqaraliq qorǵanıw kúshleri, puqaraliq qorǵanıw áskerleri, strukturalarınan quralǵan bolip tabiladı. Puqara qáwipsizligi wazıypaların sheshiw ushın nızam hújjetlerinde belgilengen tártipte Ózbekstan Respublikası Qurallı Kúshleriniń qutqariw strukturaları, bólimlerinde qosıw múmkin. Puqara qáwipsizligi áskerleri Ózbekstan Respublikası puqara qáwipsizligi kúshleriniń tiykarın quraydı. Puqara qáwipsizligi áskerleri Ayrıqsha jaǵdaylar ministrligine boysinadi hám de óz operativ baǵdarlarına muwapıq áskeriy dáwirde respublikanıń zárúrli qorǵaw sanaat ob́ektlerinde ayrıqsha jaǵdaylardı tamamlawǵabaylanisli jumıslardı alip baradi.
Puqara qáwipsizligi áskerleriniń áskeriy dáwirdegi tiykarǵı wazıypaları zıyanlanıw oshaqları hám záhárleniw zonalarında injenerliq radiatsiyalıq, ximiyalıq hám basqa qıdıriwislerin alip bariw ; qutqariw hám basqa keshiktirip bolmaytuǵın jumıslardı ámelge asırıw ; xalıqtı hám xalıq xojalıǵı ob́ektlerin evakuatsiya qılıw jumıslarında qatnasiw; xalıqtiń turmıs iskerligin támiyinlew ob́ektleri jumısların ámelge asırıwda qatnasıw hám de puqara qáwipsizliginiń basqa wazıypaların orınlawdan ibarat.
Tınıshlıq dáwirinde puqara qáwipsizligi áskerleri iri kólemdegi islep shıǵarıw avarıyaları, apatlar, tabiyiy apatlar r sıyaqlı avarıya -qutqariw hám de taǵı basqa keshiktirip bolmaytuǵın islerdi ámelge asırıwı hám arnawlı priborlar texnikalar, ásbap -úskeneler hám tayarlanǵan qánigelerdi talap etiwshi ayrıqsha jaǵdaylardı saplastırıw ushın qatnastiriw talap etiledi.
Ayrıqsha jaǵdaylar ministrligine tuwrıdan-tuwrı boysiniwshi respublika qánigelestirilgen strukturaları kásiplik jetik qánigeler menen toliqtırılǵan hám jáhán standartlarına juwap beretuǵın arnawlı qıdırıw -qutqariw úskeneleri menen úskenelestirilgen, sonıń menen birge energiya támiynatı, arnawlı kiyim-baslardıń ózbetinshe dárekleri, jeterlishe suw, azıq-awqat hám de qıdırıw –qutqariw hám basqa keshiktip bolmaytuǵın jumıslardı avtonom rejimde keminde 72 saat ishinde támiyinlewdi esap -kitap etilip, shıǵarılǵan ǵárejet materiallarına iye bolǵan turaqlı tayarliqdagi avarıya –qutqariw hám avarıya -qayta tiklew kóp tarmaqlı strukturaların óz ishine aladı. Bular respublika qıdırıw –qutqariw orayı ( RqqM), arnawlı áskeriylestirilgen qıdırıw -qutqariw bólimi ( Mhqqk.), 68305-áskeriy bólim ( bólek baylanıs batalyoni) hám Mámleket suwda qutqariw xızmeti ( DSqX) bolıp tabıladı. Respublika boyınsha jámi 17 avarıya –qutqariw bólimleri bar. Mısalı, Qamshıq shıgarlıǵındaǵı qar kóshiwi (1999- jıl 21 -noyabr) qutqariwshilariniń salmaqli ıqlım sharayatlarında isley alıwların sınaqtan ótkerdi. Házirgi kúnde usı joldıń xalıq aralıq kólemdegi ornin esapqa alǵan halda hám transport qatnawinda úzilis bolmawi,eń áhmiyetlisi, qawipsiz háreketti támiyinlew maqsetinde húkimetimizdiń qararina muwapıq arnawlı “Qamshıq” qıdırıw -qutqariw otryadi islengen. Bul gruppanıń tiykarǵı waziypası “Qamshıq” shıgarlıǵında úzliksiz gúzetiw jumısları alıp barıp, ayrıqsha jaǵday júz beriwidiń aldın alıw, bul hal júz bergende operativ háreket etip qáwipsizlikti támiyinlewden ibarat. «Qamshıq» qıdırıw –qutqariw otryadi iskerligin Respublika Bas gidrometeorologiya xızmeti, «Ózavtoyo'l» kontserni, Ishki isler ministrligi, Mámleket geologik qáwipli hádiyseler xızmeti xızmetkerleri menen birge ámelge asıradı. Xalıqtı tábiy, texnogen, ekologiyalıq hám biologiyalıq -sociallıq, áskeriy ayrıqsha jaǵdaylardan qorǵaw barlıq qáwipsizlik ilájlarınan, nátiyjeli usıl hám qurallardan únemli paydalanǵan halda ámelge asırilsa ǵana kózlengen nátiyjelerge erisiledi. Bunıń ushın respublikamız puqaraları xalıq hám aymaqlardı ayrıqsha jaǵdaylardan qorǵawdiń tiykarǵı usılların, jámáát hám jeke qorǵanıw qurallarınan paydalanıwdı kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin, qáwipsizlik ilájların, ayrıqsha jaǵdaylarda háreketleniw qaǵıydaların jetik iyelewleri, zárúr jaǵdaylarda avarıya –qutqariw hám basqa keshiktirip bolmaytuǵin jumıslardı ámelge asırıw kerek.
Do'stlaringiz bilan baham: |
