Укувчилар хукукбузарлигини олдини олиш ишида мактаб ва оиланинг узаро таъсири жараёнида педагог – рахбар ва ташкилотчи

Savol va topshiriqlar

1. 
   O’quvchilarning huquqbo’zarligini oldini olishda maktab va oila roli degada nimani tushunasiz ?
   
2. 
   Maktabning asosiy vazifalari nimalardan iborot deb bilasiz ?
   
3. 
   Tarbiya jarayonida o‘smirlarga nibattan individual yondashuvni tahlil qiling ?
   
4. 
   Oilada o‘smirning to‘g‘ri tarbiyalanishiga nima to‘sqinlik qilishi mumkin?
   

Maktab o‘kuvchilari va o‘smirlarning huquqbo’zarligini oldini olish bo‘yicha chora – tadbirlarni rejalashtirish.

Maktab o‘quvchilar va o‘smirlarning huquqbo’zarligini oldini olish bo‘yicha ko‘riladigan barcha chora – tadbirlarning samarali bo‘lishi, asosan, moxirona ravishda to’zilgan rejaga bog‘lik bo‘ladi. Chunki, «… tarbiyalash – anik insoniy hislatga ega bo‘lgan shaxsni hosil qilish maqsadida, o‘sib kelayotgan yosh avlodga rejali asosda ta’sir ko‘rsatish, demakdir». Donishmandlar ta’kidlab o‘tishganidek, «… o’zoq muddatni ko‘zlab va jiddiy muvaffakiyatga erishish uchun rejasiz ishlab bo‘lmaydi».

«Tarbiyasi og‘ir» o‘smirlar bilan ishlashni rejalashtirishdagi asosiy omillardan biri, ta’lim – tarbiya borasida bolalarning qarovsizligini oldini olish maqsadida, umummaktab, sinflar bo‘yicha, guruhiy va individual ravishda olib boriladigan chora – tadbirlarning birgalikda olib borilishi hisoblanadi.

Ta’lim – tarbiya borasida bolalarning qarovsiz qolishining oldini olish bo‘yicha quyidagi chora – tadbirlar olib borilishi kerak:

• 
  Ta’lim – tarbiya borasida qarovsiz qolgan o‘smirlarning o‘qituvchilar, o‘quvchilar guruhi, va ota-onalar bilan munosabatlarini yaxshi psixologik muhitini shakllantirish bo‘yicha aniq chora – tadbirlarni kiritish;
  
• 
  Ta’lim olishining zarurligiga, o‘zining xulq-atvoriga javobgarligiga ishontirish hissini shakllantirish;
  
• 
  O’smir uchun oilaning tarbiyaviy ta’sirini yaxshilash;
  
• 
  Maktab o‘quvchisining munosabati xususiyatini o‘zgartirish, uning aloqasini nazorat qilish, bo’larni maktabdan tashqari tashkilotlar faoliyatiga jalb qilish.
  

Pedagogik qarovsiz qolgan o‘smirlarni tarbiyalashda, o’zoq muddatli reja to’zishning mazmuni, o‘quvchining individual xususiyati, pedagogik qarovsizligi darajasi va sabablarini aniqlash hamda oilaning tarbiyalashdagi imkoniyatlari orqali aniqlanishi lozim.

Qayta tarbiyalash, keng ma’noda – bu hayotiy sharoitining mosligi bo‘yicha insonning ichki dunyosini qayta-qurish, boshqattan to’zish, rivojlanayotgan jamiyat qo‘yadigan talablar asosida.

Ta’lim – tarbiya borasida qarovsiz qolgan har bir o‘smir o’zining individual xususiyatiga ega, uni qayta tarbiyalashda alohida individual reja to’zilishi zarur. Aniq misollar keltiramiz:

Ta’lim – tarbiya borasida qarovsiz qolgan Buxoro tumanidagi № 47 maktabining 7 sinf o‘quvchisi Ulugbek P. ni qayta tarbiyalash bo‘yicha quyidagi reja to’zilgan edi:

MAKTABDA:

1. 
   Sinf raxbari va Ulugbek o‘rtasidagi aloqani o‘rnatish.
   
2. 
   Sinf aktivi bilan birgalikda, uning barcha fanlardan o‘zlashtira olishi va intizomli o‘quvchi bo‘lishiga ishonch hissini uyg‘otish.
   
3. 
   Dars jarayonida va qo‘shimcha olib boriladigan mashg‘ulotlar paytida, uning bilim olishida hosil bo‘ladigan muammolarga asosiy diqqatni bergan holda, individual reja to’zish.
   
4. 
   O’smirning qiziqishini inobatga olgan holda, uni sinf jamoasining ijtimoiy foydali faoliyatiga jalb qilishga harakat qilish.
   
5. 
   O’smirlar bilan alohida suhbatlar olib borish.
   
6. 
   Shaxmat uynashga bo‘lgan qiziqishini hisobga olgan holda, uni shaxmat sektsiyasiga jalb qilish.