Uglerodli va nouglerodli nanonaychalar. Ularning olish usullarini o’rganish

2–расм Водород атомининг энергетик сатҳлари

• 2–расм Водород атомининг энергетик сатҳлари

Ярим ўтказгичларнинг асосий хусусияти шундаки, температура ортган сари уларнинг солиштирма электр ўтказучанлиги ҳам ортиб боради, металларда эса камаяди. Ярим ўтказгичларнинг электр ўтказувчанлиги ёруғлик билан нурлантириш ва ҳатто жуда кичик киритма миқдорига боғлиқ. Ярим ўтказгичларнинг хоссалари қаттиқ жисм зона назарияси билан тушунтирилади.

• Ярим ўтказгичларнинг асосий хусусияти шундаки, температура ортган сари уларнинг солиштирма электр ўтказучанлиги ҳам ортиб боради, металларда эса камаяди. Ярим ўтказгичларнинг электр ўтказувчанлиги ёруғлик билан нурлантириш ва ҳатто жуда кичик киритма миқдорига боғлиқ. Ярим ўтказгичларнинг хоссалари қаттиқ жисм зона назарияси билан тушунтирилади.

3–расм. зона назариясини тушунтириш

• 3–расм. зона назариясини тушунтириш

Қаттиқ жисмларда атомнинг ҳар бир эенргетик сатҳдан кенг поласалик энергетик зоналар ҳосил бўлади. 1 нармал энергетик сатҳ одатда электронлар билан тўлдирилган 2 зонани ҳосил қилади. Атомларнинг қўзғалган ҳолатида эса 3 эркин зонани ташкил 4 қилади. Тўлдирилган зона билан эркин зона ўртасида тақиқланган зона 5 жойлашган бўлади.

• Қаттиқ жисмларда атомнинг ҳар бир эенргетик сатҳдан кенг поласалик энергетик зоналар ҳосил бўлади. 1 нармал энергетик сатҳ одатда электронлар билан тўлдирилган 2 зонани ҳосил қилади. Атомларнинг қўзғалган ҳолатида эса 3 эркин зонани ташкил 4 қилади. Тўлдирилган зона билан эркин зона ўртасида тақиқланган зона 5 жойлашган бўлади.

4-расм диэлектрик, ярим ўтказгич ва металл ўтказгичларнинг (00 К температурада) энергетик диаграммалари фарқи

• 4-расм диэлектрик, ярим ўтказгич ва металл ўтказгичларнинг (00 К температурада) энергетик диаграммалари фарқи

Ярим ўтказгичлар - бу ташқи энергетик таъсирлар натижасида тақиқланган зона кенглигини енгиб ўтиш хусусиятига эга бўлган, нисбатан тор таъқиқланган зона кенглигига эга бўлган моддалар.

• Ярим ўтказгичлар - бу ташқи энергетик таъсирлар натижасида тақиқланган зона кенглигини енгиб ўтиш хусусиятига эга бўлган, нисбатан тор таъқиқланган зона кенглигига эга бўлган моддалар.
• Зона назарияси нуқтаи назаридан материалларни диэлектрик ва ярим ўтказгичларга ажратиш фақат шартли равишда. Чунки бу назария ҳеч қандай физик хусусиятлар билан асосланмайди, улардаги фарқ таъқиқланган зона кенглигида бўлиб, ярим ўтказгич деб ҳисобланадиган қаттиқ жисмларда 3 эВ дан ошмайди.