Udk 338. 46: 621. 31 Led yoritgichlarini energiya tejamkorligini yanada oshirishda mikrokontrollerlarni qo‘llash

UDK 338.46:621.31
LED YORITGICHLARINI ENERGIYA TEJAMKORLIGINI YANADA OSHIRISHDA MIKROKONTROLLERLARNI QO‘LLASH
M.Q.Shamshiddinov AndMI Muqobil energiya manbalari kafedrasi katta o‘qituvchisi.
[e-mail] [phone].
Shoba nomi: Energetik resurslar, energiya tejamkorlik va noananaviy energiya manbalaridan foydalanish muammolari.


Annotatsiya
Xozirgi kunda hayotimizni elektr yoritgichlarsiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Ko‘chalarni, uylarimizni, jamoat binolarini va xattoki ko‘cha va xiyobonlarni tungi bezaklari uchun xam elektr yoritgichlar juda keng qo‘llanilmoqda. Buni natijasida ishlab chiqarilayotgan elktr energiyasi sarfi keskin ortmoqda. Bugungi kunda LED lampalari va energiya tejaydigan lampalar bozorda eng keng tarqalgan.


Аннотация
Мы не можем представить нашу жизнь сегодня без электрического освещения. Электрическое освещение широко используется для ночного оформления улиц, жилых домов, общественных зданий и даже улиц и переулков. В результате резко растет потребление электроэнергии. Сегодня на рынке наиболее распространены светодиодные лампы и энергосберегающие лампы.


ABSTRACT
We can't imagine our lives today without electric lights. Electric lighting is widely used for night decoration of streets, houses, public buildings and even streets and alleys. As a result, the consumption of electricity is growing sharply. Today, LED lamps and energy-saving lamps are the most common on the market.

Kalit so‘zlar
LED yoritgichlar, elektron kalit, mikrokontroller, energiya tejamkor, yoritish.
Muqaddima
Xozirgi kunda hayotimizni elektr yoritgichlarsiz tasavvur etib bo‘lmaydi. Ko‘chalarni, uylarimizni, jamoat binolarini va xattoki ko‘cha va xiyobonlarni tungi bezaklari uchun xam elektr yoritgichlar juda keng qo‘llanilmoqda. Buni natijasida ishlab chiqarilayotgan elktr energiyasi sarfi keskin ortmoqda. Elektr energiyasini ishlab chiqarish uchun sarf bo‘layotgan tabiy yoqilg‘i zaxiralari xam tugab bormoqda. Bunday sarflarni oldini olish uchun foydalanayotgan yoritgichlarimizni energiya tejamkorligini oshirish maqsadga muvofiqdur. Bugungi kunda LED lampalari va energiya tejaydigan lampalar bozorda eng keng tarqalgan. 
Xozirgi kunimizda biz foydalanayotgan LED yoritgichlar unchalik murakkab bo‘lmagan strukturaga ega. Ishlash prinsipi xam juda sodda.
Bu yoritgichlarda svetodiodlar matrissa ko‘rinishida ulangan bo‘lib, o‘zgarmas tok manbaidan quvvatlanadi. Vaqtning ixtiyoriy ulushida xamma svetodiodlar teng yoniq xolatda bo‘ladi.
Demak shunday ekan matrissa ko‘rinishida ulangan svetodiodlarni bir nechta gruppalarga ajratgan xolda, yuqori chastotada xar bir ajratilgan guruh svetodiodlarni navbatdan o‘chirib yoqadigan sxema qo‘llasak LED yoritgichlarga sarflanayotgan energiyani tajashga va LED yoritgichni yaroqllilik muddatini uzaytirishga erishishimiz mumkin bo‘ladi.[1]
Bunday usulni amalga oshirish uchun biz tranzistorli elektron kalitni LED lampamiz parametrlariga mos ravishda xisoblab elektron kalit sxemasini shakillantirish kerak bo‘ladi. Elektron kalitni bir necha kilogers qiymatga ega bo‘lgani bizni qurilmamiz chastotasiga yetarl bo‘lganlgi sababli tranzistorli elektron kalit bizni qoniqtiradi.
Bu elektron kalitlrni tartibi bilan boshqarish uchun biz bu sxemaga mikrokontroller qurilmasini boshqaruvchi blok qilib kritamiz va quyidagi chizga erishamiz.
Bunday usul yana bir qancha qator tejamkorliklarni xamda qulayliklarni yuzaga keltirishi mumkin. Agar yoritgichimiz akkumliyatordan oziqlanadigan bo‘lsa tejamkorlik darajasi yanada ortadi. Xattoki akkumliyatorning xam ishlash muddati bir qancha uzayishi xam mumkin.



Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   “ПОВЫШЕНИЕ ЭНЕРГОЭФФЕКТИВНОСТИ ЭНЕРГОСБЕРЕГАЮЩЕГО СВЕТОДИОДНОГО ОСВЕЩЕНИЯ” Шамшиддинов, Мухиддин Кодиржонович. Universum: технические науки.
   

DOI: 10.32743/UniTech.2021.85.4-4

2. 
   “Use Of Electronic Keys To Increase Energy Savings Of Led Lights” Muhiddin Qodirjonovich Shamshiddinov
   

Assistant, “AES” Chair, Andijan Machine-Building Institute, Uzbekistan
Oybek Bakhtiyorjon ogli Parpiev
Assistant, “AES” Chair, Andijan Machine-Building Institute, Uzbekistan
The American Journal of Applied sciences.
Doi: https://doi.org/10.37547/tajas/Volume03Issue05-07