Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
318 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
Газламалар бўй ипи бўйлаб иккига букилиб, елкадан иккита тўғнағич – 
фибула билан маҳкамланган. Хитон билан кўчада юриш уят ҳисобланган. 
Эркаклар бирор юмуш билан кўчага чиқаётганда устки кийим гиматийни кийиб 
олишган. Гиматий - тўғри тўртбурчак шакилдаги 1,7х4 м ўлчамдаги газлама 
бўлагидан иборат бўлиб, уни елка устидан боғлаб ёки елкага ташлаб олиниб, 
гавданинг табиий ва ҳаракат бемалоллигини кўрсатадиган ҳамда унга ҳалақит 
бермайдиган нафис тахламалар тушириб, драпировка қилиб қўйилади.
Аёллар кийими ҳам эркаклар кийимига ўхшаш икки қисмдан иборат 
бўлиб, уларнинг кийими ёпиқроқ ва узунроқ бўлган. Ички кийим хитон 
бурмаланган газлама бўлаги елкада фибулалар (тўғнағичлар) билан 
маҳкамланган. Хитон оқ, сариқ, қизил рангдаги жун ва зиғир толали 
газламалардан тайёрланган. Хитон уй кийими ҳисобланиб, унда кўчага чиқиш 
одатланилмаган. Аёллар устки кийими «пеплос» деб аталган. Унинг шакли ва 
драпировка қилиниши хитонга ўхшаб кетган, фақат тахламалари сони кўпроқ 
ва узунроқ бўлган. Пеплос 1,5х3,5м ўлчамдаги газлама бўлагидан иборат 
бўлган.
Қадимги греклар ва римликлар бундай бурмаланган кийимларни усталик 
ва юқори дид билан тайёрлаганлар. Хазирги кунда бундай бурмаланган 
кийимларни Хиндистонинг миллий кийимларида кўриш мумкин.
Табиатшунослик, само фанларининг келиб чиқиши кийимга ўз таъсирини 
ўтказди. Кийим газламаси турлари пайдо бўлди (юпқа, қалин, шойи, ип толали 
газлама). Кийимда тананинг қисмларига алоҳида газламаларни ўраб тайёрлаш, 
кийим қисмларининг узунаси бўйлаб бириктириш меҳнат қилиш учун анча 
қулайлик туғдиради.
Айниқса, игнанинг яратилиши кийим қисмларини бириктириб тикишнинг 
такомиллашишига олиб келди. 13 асрга келиб кийимга ёқалар, енг, манжетлар, 
чўнтаклар, тақилмалар тикиш шаклланди. Кийимнинг ташқи кўринишида, 
бичилишида ўзгаришлар тез ривожланди. Кийимнинг гавдага ёпишган, 

---