Uchinchi renessans: ilm-fan va ta’lim taraqqiyoti istiqbollari

“Uchinchi renessans: ilm-fan va 
ta’lim taraqqiyoti istiqbollari”
 
 
ISSN 2181-1784 
512 
w
www.oriens.uz
2021
 January
 
Ўқитувчи талаффузни ўргатиш даврида унли товушларнинг чизиқ ёки 
қиска ўқилишини талабаларга қунт билан ўргатиши, уларнинг ўзбек тилидаги 
товушларга ўхшаш фарқли томонларни чуқурроқ ўргатсагина талаба
талаффузидаги камчиликлар ўз-ўзидан йўкола боради. Бу эса талаба ва 
ўқитувчидан кўпрок мехнат талаб қилиб, қуйидаги усулларда иш олиб борилса, 
юқори самараларга эришиш мумкин. Масалан: Ўқитувчининг талаффуз 
намунаси асосида талабалр ўқитувчи кетидан намунани хор бўлиб ўқийдилар, 
ўқитувчи эса талаба талаффузини кузатади. Ўқитувчи талабаларга савол 
беради, талабалар эса янги сўздан фойдаланган ҳолда ўқитувчи саволига 
жавоб қайтаради, ёки лингафон ёрдамида сўзларни эшитиб такрорлайдилар. 
Слайдлар ёрдамида эса ҳар бир сўзнинг ўқилиш қоидаларини ўрганадилар. 
Улар ёрдамида монологик, диологик нутқ тузишга ҳаракат қиладилар. Ҳар 
бир сўзни ўрганишда транскрипциясига қаттик эьтибор бериш керак. 
Талаффузни ўрганишда яна бир қоидага эьтиборни қаратиш лозимки, яьни 
урғу ва оҳанг коидасига риоя қилиб сўзларни талаффуз килиш талаб этилади. 
Сўзларни такрорлаш, фонетик машқлар бажариш, сўзларни техник воситалар 
ёрдамида кўпрок эшитиш, такрорлаш талаффузни ўргатишда юқори самара 
беради. Ўқитувчи доимо талабаларни ўқиш техникасига ва ёзишга ўргатишда 
ҳам уларнинг талаффузи устида иш олиб бориши зарур. Бу эса ўқитувчидан
кўп махорат ва меҳнат талаб қилади. 
Адабиётлар 
1.
Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус Таълим вазирлиги ҳамда 
Ўзбекистон Республикаси Халқ Таълими Вазирлиги тамонидан тасдиқланган 
таълимга оид ҳаракатдаги Дастурлар . Тошкент шаҳри 1992-2006 йиллар. 
2.
М. Қиёмова., З. Қиёмова Deutsch Тошкент 2011. 
3.
Саттаров М. Ва бошқалар. Grammatische Kategorien. Тошкент 2003. 
4.
Шокирова Н. Ю., Қосимова М.Х. Олмон тилидан мустақил ишлаш. Тошкент 
1991. 

---