Учебное пособие подготовлено на основе типовой программы дисциплины «Гидрология рек»



Download 6,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet108/214
Sana18.02.2022
Hajmi6,22 Mb.
#455054
TuriУчебное пособие
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   214
Bog'liq
pdf (1)

toza holda
 
qor suvlari
hisobiga 
to‘yinuvchi daryolar
turiga kiradi. Agar to‘yinish manbalaridan biri, 
masalan, qor suvlarining yillik oqimdagi salmog‘i 50­80 foiz atrofida 
bo‘lsa, unda daryo, asosan,
 
qor suvlaridan to‘yinuvchi daryolar
turiga 
kiritilgan. Nihoyat, daryo oqimida uchta to‘yinish manbalaridan har 
birining salmog‘i 50 foizdan kam bo‘lsa, bu daryo 
aralash
manbalar 
hisobiga to‘yinuvchi turga kiritilgan.
 
Yer yuzidagi daryolarning to‘yinish manbalariga ko‘ra 38 ta turga 
bo‘linishi ma’lum qonuniyatlarga asoslangan. Masalan, ko‘pchilik daryolar 
qor suvlari, yomg‘ir suvlari va boshqa manbalar hisobiga to‘yinsada, 
ularda umuman olganda qor suvlarining ulushi ko‘proq bo‘lishi mumkin. 
Tasnifni ishlab chiqishda mana shunday holatlar e’tiborga olingan. 
14.5. O‘rta Osiyo daryolarining to‘yinish
manbalariga ko‘ra tasniflari 
Daryolarning to‘yinish manbalarini o‘rganish va aniqlash ular 
suvidan samarali foydalanishda muhim ahamiyatga ega. Shu sababli O‘rta 
Osiyoda gidrologiya fanining rivojlanishiga katta hissa qo‘shgan olim 
V.L.Shuls 1944 - yilda hudud daryolarining to‘yinish manbalariga ko‘ra 
tasnifini ishlab chiqqan. Unda qayd yetilishicha, O‘rta Osiyo daryolarining 
umumiy to‘yinishida qor suvlari boshqa manbalar ­ muzlik, yomg‘ir 
suvlari va yer osti suvlariga nisbatan ustun turadi. Biroq qor suvlari va, 
shuningdek, boshqa xil manbalarning yillik oqimdagi salmog‘i turli 
daryolarda turlicha bo‘ladi. Boshqacha qilib aytganda, turli daryolarning 


138 
to‘yinish sharoitlari ham turlichadir. Shu sababli V.L.Shuls, asosan, yer 
osti suvlaridan to‘yinuvchi kichik daryolarni hisobga olmagan holda, O‘rta 
Osiyo daryolarini quyidagi to‘rt turga bo‘ladi: 
1. Muzlik­qor suvlaridan to‘yinadigan daryolar. 
2. Qor­muzlik suvlaridan to‘yinadigan daryolar. 
3. Qor suvlaridan to‘yinadigan daryolar. 
4. Qor­yomg‘ir suvlaridan to‘yinadigan daryolar. 
Ushbu tasnifda o‘rganilayotgan daryoning qaysi turga mansubligini 
aniqlashda quyidagi mezonlardan foydalaniladi: 
1) daryoda suv eng ko‘p bo‘ladigan oylar; 
2) qor­muzlik suvlaridan hosil bo‘lgan yozgi to‘linsuv davridagi 
oqim miqdori (
IX
VII
W

); 
3) yozgi to‘linsuv davridagi oqim miqdori (
IX
VII
W

)ning qor suv-
laridan hosil bo‘lgan bahorgi to‘linsuv davridagi oqim miqdori (
VI
III
W

) ga 
nisbati, ya’ni 
VI
III
IX
VII
W
W




olinadi (15.1­jadval).
15.1­jadval 

Download 6,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   214




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish