Учебное пособие по предмету «Каракалпакский язык» написано и утверждено на основе учебного плана и рабочей программы. Учебное пособие предназначено для студентов высших учебных заведений, обучающихся по специальности на узбекском языке

Jay hám qospa sanlıqlar
Sanlıqlar qurılısı boyınsha jay hám qospa sanlıqlar bolıp bólinedi.
1. Jay sanlıq tek dara tsifr hám dara sózlerden turadı. Mısalı: 5 (bes), 6 ( altı, altaw), 7 (jeti, jetew), 8 (segiz), 9 (toǵız), 20 (jigirma), 90 (toqsan), 100 (júz).
2. Qospa sanlıqlar eki yamasa bir neshe sanlardıń qosılıwı hám juplasıp keliwinen jasaladı. Mısalı:12 (on eki), 35 (otız bes), 98 (toqsan segiz), 135 ( bir júz otız bes), 550 (bes júz eliw) hám t.b.
Qospa sanlıqlar tsifr menen berilgende tsifrlar bir – birine qosılıp jazıladı. Al sóz benen berilgende bir – birinen bólek jazıladı. Mısalı: 1989 (bir mıń toǵız júz seksen toǵız), 155 (bir júz eliw bes), 2005 (eki mıń bes) hám t.b.
Jup sanlıqlar tsifr menen jazılǵanda da, sóz benen jazılǵanda da juplasıp kelgen eki sannıń arası defis arqalı jazıladı. Mısalı: 5 – 6 (bes – altı), 10 – 15 (on – on bes), 40 – 50 (qırıq – eliw), 40 – 30 (qırıq – otız) hám t.b.
Sanlıqtıń túrleri
Sanlıqlar zattıń esaplıq sanın, muǵdarın, qatar tártibin hám t.b. bildirip keledi. Mısalı: 2 kitap, 200 qoy, 500 qara mal, 25 oqıwshı degendegi 2, 200, 500, 25 sanları zattıń anıq esaplıq sanın ańlatadı. Al, altaw, jetew, ekewden, úshewden, onlap, júzlep, úsh – tórt, qırq – otız, úshten – biri, tórtten – birine, birinshi, onınshı sanlıqlarınıń birewleri zattı jıynaqlap kórsetse, ekinshi birewleri shamalıq sanın, qatarlıq tártibin hám t.b. belgilerin bildirip keledi. Sanlıqlar usı sıyaqlı mánilik ózgesheliklerine qaray sanaq san, jıynaqlaw san, toplaw san, shamalıq san, bólshek san hám qatarlık san bolıp altıǵa bólinedi.
Atalǵan sanlıqlar mánisine qaray esaplıq sanlıqlar hám qatarlıq sanlıqlar bolıp jáne de eki toparǵa bólinedi.
1. Sanaw muǵdardı, esaplawdı bildiretuǵın 1, 2, 3, 10, 11; birew, úshew, jetew, ekewden, úshewden; onlap, júzlep; 3 – 4, 40 – 30; úshten biri, tórtten birine sıyaqlı sanaq, jıynaqlaw, toplaw, shamalıq hám bólshek sanlar esaplıq sanlıqlar dep ataladı.
2. Qatar tártipti bildiretugın birinshi, ekinshi, toǵızınshı, on birinshi hám t.b. sıyaqlı sanlıqlar qatarlıq sanlıqlar dep ataladı.